Biologische bestrijdingsmiddelen niet altijd duurzamer

Biologische bestrijdingsmiddelen worden vaak aangekocht uit milieuoverwegingen. Vaak zijn ze milieuvriendelijker dan chemische varianten, maar uit Canadees onderzoek blijkt dat lang niet altijd het geval te zijn. Probleem bij veel biologische middelen is dat ze in grote doses moeten worden aangewend om even effectief te zijn. Een betere methode is de natuurlijke vijanden van ziekteverwekkers hun gang laten gaan, stellen de onderzoekers.

Professor Rebecca Hallet en onderzoeker Christine Bahlai onderzochten de effectiviteit en de milieugevolgen van zowel biologische insectenbestrijders als nieuwe synthetische producten. De toepassing van biologische producten is voor een deel ingegeven vanwege de zorg om het milieu. "Maar het is te eenvoudig om te stellen dat biologische bestrijdingsmiddelen beter zijn, gewoon omdat ze biologisch zijn. In sommige gevallen zijn biologische bestrijders zelfs schadelijker voor het milieu dan chemische varianten", stelt milieukundige Hallet. Probleem van sommige biologische middelen is dat ze in hoge doses gebruikt moeten worden om even effectief te zijn.

De Canadese onderzoekers bestudeerden de bestrijding van bladluis in sojateelt. Daarbij vergeleken ze vier chemische middelen en een biologisch product gebaseerd op aardolie. Eén van de conclusies luidt dat het biologische middel in relatief grote hoeveelheden moet worden gebruikt om bladluis te bestrijden, terwijl het onbedoeld ook andere insecten doodt die door bladluizen worden aangetrokken. De onderzoekers raden aan de natuurlijke vijanden van bladluizen de kans te geven het werk op te knappen door het biologisch middel niet in te zetten.

Deze conclusie sluit aan bij de visie van de onlangs uitgezwaaide Wageningse hoogleraar entomologie Joop van Lenteren. Samen met zijn opvolger Marcel Dicke ontdekte Van Lenteren hoe planten zichzelf wapenen tegen bladluizen. Planten blijken het vermogen te hebben om signaalstoffen af te scheiden die de natuurlijke vijanden van bladluizen aantrekken.

Van Lenteren besluit daaruit dat gewasziektes beter bestreden worden door de plant te helpen zichzelf te wapenen tegen pathogenen. Dicke en Van Lenteren sluiten daarbij de toepassing van biotechnologie niet uit. "Als je planten zodanig kunt veredelen dat ze beter in staat zijn de natuurlijke vijanden van ziekteverwekkers zoals bladluizen aan te trekken, mag je dat niet uitsluiten", stellen ze, "daarbij kunnen nieuwe technologieën zoals genetische modificatie een rol spelen".

De ontwikkeling en toepassing van alternatieve bestrijdingsmiddelen is noodzakelijk omdat driekwart van de middelen van de markt zal worden genomen, voorspelt Van Lenteren in het Wagenings universiteitsblad Resource. "Over twintig jaar is een derde van de gewasbescherming op de markt biologisch. Nog een derde zal gerealiseerd worden door resistentie tegen plagen bij de waardplant te verhogen. Het overige zal opgevuld worden door andere slimme methoden, waaronder een klein deel selectieve chemische bestrijding".