Bijna 180 landen akkoord over Kyoto-protocol

De honderden delegatieleden en NGO-vertegenwoordigers juichten en omhelsden elkaar toen het nieuws over het volledige akkoord in de wandelgangen verspreid raakte. Het Kyoto-protocol heeft een belangrijke symboolfunctie. Zo beklemtoonde de Europese Commissie dat het protocol het beste, meest bindende internationale milieu-akkoord uit de geschiedenis is. Ook omwille van de gewelddadige gebeurtenissen in Genua voelden de milieuministers de druk om een positief signaal uit te zenden naar de publieke opinie over internationale samenwerking.

Nochtans zag het er lange tijd slecht uit. Zes uur na de door Pronk aangekondigde deadline bleef Japan zich nog steeds verzetten tegen de juridisch bindende formuleringen van het sanctieregime, het grootste struikelblok in de onderhandelingen. De Europese Unie had de voorbije dagen veel flexibiliteit getoond en wou absoluut een akkoord.

Na enkele compromissen van beide zijden en een aantal telefoontjes naar de hoofdsteden kwam een compromis uit de bus: een politieke verbintenis, die later "juridisch-technisch wordt ingekleurd". Landen die hun reductiepercentage niet halen, worden niet beboet, maar moeten de uitstoot van broeikasgassen met een extra percentage verlagen (voor elke ton teveel, moet 0,3 pct extra gereduceerd worden). Samen met Australië en Canada was Japan op voorhand aangekondigd als de cruciale speler in Bonn. Gevreesd werd dat deze landen per se een opening wilden laten voor een terugkeer van de Verenigde Staten.

De Europese Unie, dat de hele tijd eensgezind ageerde, en de ontwikkelingslanden slikten de voorbije dagen vele toegevingen op gewichtige passages om deze landen aan boord te houden. "Ik heb liever een zwakkere tekst die werkt, dan een sterke tekst die niet in werking kan treden", zo verklaarde EU-voorzitter Olivier Deleuze na afloop.

Het voorstel om een VN-fonds van 1 miljard dollar op te richten dat de industrielanden verplicht moesten vullen, komt er niet. Wel richt het akkoord drie nieuwe fondsen op die investeringen in schone technologie in de derde wereld moeten financieren, maar de bijdragen zijn niet verplicht. Ook is er geen minimumbedrag afgesproken. Wel legden de industrielanden tijdens de slotzitting een politieke verklaring af waarin een aanzienlijke verhoging van de financiële steun in het vooruitzicht is gesteld.

De EU is van oordeel dat de industrielanden het goede voorbeeld moeten geven in de strijd tegen het broeikaseffect en eerst voor eigen deur moeten vegen. Toch zijn de zgn. flexible mechanisms -die industrielanden via investeringen in de derde wereld en emissieruil toelaten om hun reductiepercentage binnen de eigen grenzen te verlagen- op vraag van Japan, Canada en Australië nadrukkelijker aanwezig in de tekst. Nucleaire projecten in Derdewereldlanden kunnen echter niet. Op dit vlak speelde de EU het hard.

Tenslotte krijgen Japan en Canada in veel ruimere mate de mogelijkheid om hun reductiepercentage te verlagen door het gebruik van CO2-opslorpers (sinks), zoals bossen en landbouwgrond. Deze mechanismen en sinks hebben uiteindelijk één gevolg: het effectieve reductiepercentage binnen de landsgrenzen wordt kleiner.

Met het akkoord van Bonn kunnen hoogstwaarschijnlijk 55 procent van de landen goed voor 55 procent van de mondiale uitstoot van broeikasgassen het veelgeplaagde protocol in het nationale parlement goedkeuren. Op dat moment gaan de VN-landen een juridisch bindend akkoord aan: de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 5,2 procent in vergelijking met het niveau van 1990 tussen 2008 en 2012.