Bedreigen octrooien op planten de voedselvoorziening?

Een meerderheid van de Tweede Kamer in Nederland en landbouwminister Gerda Verburg steunden recent een initiatief van de Socialistische Partij (SP) dat vraagt om de afschaffing van octrooien op planteigenschappen. Landbouworganisatie LTO Nederland, veredelaar Rijk Zwaan en enkele andere Nederlandse organisaties zijn bovendien voorstander van een aanpassing van de Europese bio-octrooirichtlijn.

De Nederlandse Kamer hield onlangs een hoorzitting over plantenveredeling in relatie tot octrooi- en kwekersrecht naar aanleiding van het rapport 'Veredelde Zaken' dat dit voorjaar in Nederland verscheen. Op grond daarvan heeft de regering een kwekersvrijstelling in de Rijksoctrooiwet aangekondigd.

Volgens SP-kamerlid Henk van Gerven blijkt uit onderzoek dat door octrooien op planteigenschappen innovatie wordt belemmerd en uiteindelijk ook de voedselvoorziening gevaar loopt. "Zaaigoed wordt duurder en de ontwikkeling van nieuwe gewassen die voortbouwen op nieuwe planteigenschappen wordt tegengewerkt. Dit allemaal ter glorie van de multinationals en ten koste van landbouwers en kwekers", aldus het SP-kamerlid.

Van Gerven pleitte er in de Kamer voor dat kwekers in de Rijksoctrooiwet volledig vrijgesteld worden van deze octrooien en vrijelijk kunnen kweken met alle soorten planten die er op aarde zijn. Hij vindt het geen goede evolutie dat steeds meer planteigenschappen privé-bezit worden van multinationals.

"Het is goed dat bedrijven nieuwe soorten planten ontwikkelen die beter bestand zijn tegen bepaalde ziektes of in andere klimaattypen beter kunnen overleven, maar als op al deze planteigenschappen een octrooi wordt aangevraagd, dan komt onze voedselvoorziening in handen van een steeds kleiner wordend groepje multinationals en stokt de ontwikkeling", argumenteert Van Gerven. "De machtspositie van deze multinationals ten opzichte van boeren en kleinere zaadveredelaars slaat op deze manier volledig door".

De SP heeft aan landbouwminister Verburg ook gevraag om in Europa te peiten voor een herziening van de bio-octrooirichtlijn en geeft daarmee gehoor aan de oproep van organisaties zoals Plantum NL, LTO Nederland, bloemenveilingen VBN en veredelaar Rijk Zwaan.

De Nederlandse Biotechnologie Associatie (NIABA) verzet zich hiertegen uit vrees dat dan de hele richtlijn overhoop wordt gehaald. Volgens NIABA is octrooibescherming nodig om de investeringen te kunnen terugverdienen. Directeur Ben Tax van veredelaar Rijk Zwaan bestrijdt dat. "Ook zonder octrooi is een goed rendement te behalen".

Meer info over het rapport van Wageningen Universiteit : Veredelde Zaken