Arbeid en arbeidsvreugde verzoenen op melkveebedrijf

De ene melkveehouder produceert per uur gepresteerde arbeid ongeveer 150 liter melk, de andere zit met datzelfde uur arbeid aan bijna 400 liter melk. Dat berekenden de aanwezige boeren en wetenschappers van het ILVO tijdens de jongste bijeenkomst van het Dairyman-project. De deelnemers gingen na hoe hun bedrijf op een gezonde manier kan groeien zonder arbeid als een knelpunt te moeten ervaren.

Dairyman is een Europees project om een milieuvriendelijke en economisch vitale melkveehouderij in Noodwest-Europa te stimuleren. Twaalf Vlaamse melkveehouders nemen actief deel aan het project. Twee keer per jaar komen zij samen om te discussiëren over één van de aspecten die de duurzaamheid van een melkveebedrijf beïnvloeden. Op de Hooibeekhoeve in Geel namen zij samen met onderzoekers van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) de productiefactor arbeid onder de loep.

Het aantal koeien op een melkveebedrijf neemt toe, terwijl arbeid nog steeds in hoofdzaak een familiale aangelegenheid is. Jelle Zijlstra van Wageningen UR Livestock Research werd uitgenodigd om de melkveehouders met zijn deskundigheid te inspireren om arbeid op een efficiënte en goed georganiseerde manier in te vullen.

Terwijl de ene melkveehouder twijfelt om een arbeidsbesparende investering te doen, worstelt een andere melkveehouder met optimaal tijdsbeheer en organisatie van het werk. De KISS (Keep it Simple and Safe) checklist beoordeelt aan de hand van een reeks vragen welke veranderingen in de bedrijfsvoering arbeid kunnen verlichten en bedrijfsresultaten optimaliseren. Deze aanpassingen variëren van betere zelforganisatie tot optimaal veemanagement en investeren in automatisatie.

De Vlaamse deelnemers kregen de gelegenheid om de verschillen in tijdsbesteding op het bedrijf voor de verschillende taken onderling te vergelijken. Het totale aantal kg geproduceerde melk per uur geleverde arbeid varieerde van 152 tot 392. Interessanter echter dan deze cijfers, waren de verklaringen voor het ruime verschil in deze cijfers. “Dit brengt de werkmethoden achter de arbeidsorganisatie aan het licht en laat toe dat de melkveehouders kennis en ervaringen uitwisselen”, zegt ILVO-onderzoekster Lies Debruyne. De melkveehouder met de meest arbeidsefficiënte melkproductie, melkt met twee robots op zijn bedrijf.

Vlaamse melkveehouders willen alles zelf doen. Ze zien weinig mogelijkheden om externe arbeid in te schakelen en halen hierbij twee voorname redenen aan, namelijk kostprijs en beschikbaarheid van externe arbeid. Wat betreft de kostprijs, werd de vraag gesteld of er wel een correcte afweging werd gemaakt tussen het inschakelen van externe arbeid of investeren in arbeidsbesparende machines . In Nederland maakt men de rekening door de grens op 25 euro per uur te leggen, namelijk de kostprijs voor het inhuren van externe arbeid. “De stelling dat externe arbeid te duur is, is in Vlaanderen niet steeds gebaseerd op de cijfers”, verklaart Debruyne.