Allerheiligen: de chrysantenteelt zit erop en telers kijken tevreden terug
Allerheiligen op 1 november is traditioneel de hoogmis van de Vlaamse bolchrysant als de najaarsplant op de christelijke feestdag aan het graf wordt bijgezet. Terwijl de telers lange tijd geplaagd werden door slechte prijsvorming, kijken ze nu tevreden terug op dit en vorig seizoen. Net als andere sierteeltproducten profiteerde de plant van de explosieve vraagstijging naar sierteeltproducten tijdens corona.
De teelt van bolchrysanten in Vlaanderen loopt al jaren terug. Door de matige prijsvorming in de jaren voor corona zijn veel telers ermee opgehouden of overgestapt naar andere teelten. De Vlaamse sierteeltfederatie AVBS trok in 2019 nog aan de alarmbel over deze ontwikkeling. Toen werd de plant voor 1,75 euro aangeboden in de supermarkt, terwijl de kostprijs naar schatting 1,5 euro bedroeg.
Het chrysantenareaal terug van 319 hectare in 2011 tot 234 in 2021. Vincent Verbaeys, sales manager van Gediflora, schat de Vlaamse productie op 5,5 miljoen exemplaren op jaarbasis. Ondanks de terugloop blijft Vlaanderen volgens hem een belangrijke Europese producent. De chrysant begint te bloeien als de dagen korten en is om deze reden historisch uitgegroeid tot een kerkhofplant, een plant die op 1 november, wanneer we Allerheiligen vieren, wordt bijgezet aan het graf.
Het vinden van seizoensarbeiders wordt steeds moeilijker. Het salaris verhogen is de enige oplossing en dat zou de betekenen dat de prijs van de chrysant verder omhoog moet.
Mondiale Vlaamse veredelaars
Gediflora is een product van de rijke Vlaamse chrysantencultuur, maar de bedrijfsontwikkeling staat in schril contrast met dat van slinkende sector. Het familiebedrijf uit Oostnieuwkerke is met een afzet van 80 miljoen stekjes uitgegroeid tot wereldspelers op het gebied van veredeling en vermeerdering van chrysanten en zag ook dit jaar de omzet flink stijgen. Het exporteert naar 40 landen over de hele wereld.
Minder groot, maar toch een bedrijf met afzet over heel Europa, is Dataflor uit Beselare. Het bedrijf wordt gerund door Johan en Wouter David, vader en zoon. Zij hebben het Vlaamse chrysantenareaal eveneens zien krimpen de afgelopen jaren. Minder telers, betekent immers minder verkoop van stekgoed. De terugloop heeft evenwel een positieve impact gehad op de sector, laten ze weten.
Minder aanbod, hogere prijzen
“Juist doordat het aanbod sterk is afgenomen, zijn de prijzen de afgelopen twee jaar gestegen”, verklaart Wouter David (30). “Daar bovenop kregen een aantal telers af te rekenen met veel regenval in de zomer en dat zorgde voor kwaliteits- en productieverlies. Daarom hebben de chrysantentelers dit jaar wat betere prijzen kunnen vragen dan in het coronajaar toen het ook al niet slecht was”, voegt Verbaeys eraan toe.
Zowel Gediflora als Dataflor voorspellen dat de voorspoed in de chrysantensector nog wel even voortduurt. “Ik zie het areaal alleen nog maar verder afnemen in de toekomst. Er zijn een aantal grotere telers op leeftijd die op het punt staan om te stoppen”, aldus David.
Jonge telers en seizoenarbeiders
Tegenover de oudere telers staat ook een aantal zeer jeugdige telers. Zo wordt Verhelle BV uit Pittem, dat serreteelt combineert met openlucht teelt, geleid door de jonge broers Simon en Steven Verhelle. Het duo kreeg begin september bezoek van federaal parlementslid en schepen van Roeselare Nathalie Muylle (CD&V), zo lezen we in het Sierteelt en Groenvoorziening, het ledenblad van AVBS. Tijdens dit bezoek kwam de tewerkstelling van seizoenarbeiders aan bod.
“Het vinden van seizoenarbeiders wordt steeds moeilijker”, stelt Verbaeys. “Dat hangt onder andere samen met het feit dat het oogstseizoen maar drie weken duurt, in oktober.” De enige oplossing volgens hem is om de werknemers meer geld te betalen. “En dat zou betekenen dat ook de prijs van de chrysant verder omhoog moet.”
Mathias De Vestele (23) is er dit jaar weer in geslaagd 17 seizoensarbeiders bij elkaar te krijgen. De afgelopen weken hebben ze samen 300.000 chrysanten van het veld geplukt en in hoezen te gestoken. Mathias runt samen met zijn jongere broer Cederic (20) het chrysantenbedrijf Devo-Fleur in Varsenare. De broers prijken op de openingsfoto bij dit artikel. Het bedrijf kende de laatste jaren een sterke groei en teelt inmiddels op 30 hectare chrysanten. Daarnaast heeft het nog een serre tot zijn beschikking waar de potplanten vanaf juni in productie komen.
Multifunctionele imago chrysant in opmars
Terwijl de oktoberchrysanten van de open lucht vaak belanden in Duitsland, België of Frankrijk waar winkelketens acties houden rond Allerheiligen, kent de vroege chrysant andere bestemmingen. “Vooral ook niet-katholieke landen, waar de plant een multifunctioneel imago heeft en de associatie met het kerkhof niet gemaakt wordt”, verklaart David.
“Ook is er vanuit andere landen, ook België, steeds meer vraag naar de vroegere chrysant als terrasplant”, vervolgt de veredelaar. Ook corona heeft volgens hem een positieve bijdrage geleverd aan de transitie naar een multifunctioneel imago. “Tijdens corona is in België de vraag naar chrysanten als tuin of terrasplant toegenomen omdat mensen door de lockdown veel thuis bleven. Daardoor zag je ook in juli en augustus een betere vraag.”
Twee goede jaren achter elkaar hebben De Vesteles gesterkt in hun toekomstplannen. De telers broeden op plannen om het areaal de komende jaren nog verder uit te breiden. De broers dromen over minimaal een verdubbeling van de huidige productie. “Het zou mooi zijn om de komende jaren tot de Europese top door te groeien”, aldus de enthousiaste jonge teler.
Telers nemen een loopje met de natuur
De chrysant gaat in de bloei als de dagen korten. Vlaamse telers nemen een loopje met moeder natuur door de teelt op een gegeven moment te verduisteren. Dat kan met verduisteringsdoeken in de buitenteelt of met schermen in de serre. Door op verschillende momenten te beginnen met verduisteren, kan de oogst gespreid worden over het seizoen en zijn de telers niet alleen overgeleverd aan de bulkmarkt van Allerheiligen.
Bron: Eigen verslaggeving
