Agressieve schimmel bedreigt de gangbare exportbanaan

In de supermarkt ligt doorgaans maar één bananenvariëteit, maar net met die soort dreigt het nu mis te lopen. Meer dan andere bananen valt de 'exportbanaan' Cavendish ten prooi aan een nieuwe fusariumschimmel. Wetenschappers slaan alarm nu de gevreesde plantenziekte na Azië en Noord-Australië ook voet aan grond kreeg in Jordanië en Mozambique.

Volgens de krant De Morgen dreigt de agressieve schimmel rampzalig uit te pakken voor de bananenteelt. Fusarium Oxysporum f. sp. cubense - Tropical Race 4, of kortweg Foc-TR4, is een schimmel die de bodem besmet en vervolgens vrijwel niet meer uit te roeien is. Als de schimmel Latijns-Amerika bereikt, dat 80 procent van de wereldwijde export op zich neemt, dreigt 'onze' Cavendish-banaan helemaal te verdwijnen.

Voor een land als Costa Rica, dat jaarlijks voor een half miljard dollar bananen uitvoert, zou de Foc-TR4 een economische en sociale ramp zijn. "De schimmel tast de wortels aan en blokkeert zo het transport van water en voedingsstoffen. Daardoor verwelkt de plant en valt ze ten slotte neer", zegt Bart Panis, senior researcher aan het met KU Leuven samenwerkende Bioversity International, een globaal netwerk voor biodiversiteitsonderzoek. Het goede nieuws is dat de schimmel zich niet zo snel verspreidt, maar sporen kunnen samen met aarde of plantenmateriaal door de mens overgebracht worden.

Panis legt in de krant uit dat het niet de eerste keer is dat de bananenteelt bedreigd wordt door een plantenziekte. "In de jaren 50 betekende de Panamaziekte de doodsteek voor de Gros Michel, de transportbanaan die toen het meest geconsumeerd werd." In het ergste geval moeten producenten ook nu weer op zoek naar een andere soort. "Mogelijk zullen ze uit onze collectie komen putten om een nieuwe, resistente variëteit aan te planten. Hetzij door klassieke veredeling, hetzij door genetische manipulatie kan een nieuw verhandelbaar product tot stand komen. Maar ook dat belooft tijd in beslag te nemen. Bananen zijn nu eenmaal bijna steriel en daarom moeilijk te kruisen", zegt Panis.

De banaan mag dan een uiterst geglobaliseerd product zijn dat symbool staat voor een fel omstreden monocultuur, De Morgen herinnert eraan dat de bakvariant essentieel blijft voor het dieet van 400 miljoen mensen in tropische landen. Het blad Nature stelt dat díe soort niet in het gedrang is. De bakbanaan wordt immers geteeld door kleine landbouwers en ter plaatse geconsumeerd. Vele honderden soorten zijn in omloop, en net die biodiversiteit werpt een dam op tegen ziekten.