ABS huiverachtig voor terugkeer 'groene hoofdstructuur'

In Drietandmagazine vraagt Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat, zich af of het voorontwerp van Natuurdecreet een zegen of gesel is voor de landbouw. Het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten inzake natuurdoelstellingen dragen, neemt niet weg dat Vandamme zich zorgen maakt. In tweede orde kan het namelijk nodig blijken om ook buiten de specifiek voorbehouden zones aan natuur te werken.

Recent werd door de Vlaamse regering het voorontwerp van decreet goedgekeurd dat het bestaande Natuurdecreet (1997) en Bosdecreet (1990) wil integreren tot één vereenvoudigd instrument om aan natuur- en bosbeheer te doen. “Specifiek voor het realiseren van het instandhoudingsbeleid ter uitvoering van het Natura 2000-programma blijkt een decretale bijsturing noodzakelijk. Het principe ‘sterkste schouders, zwaarste lasten’ werd daarbij meegenomen”, zegt Vandamme.

Hij legt ook uit wat dat precies inhoudt: “De Vlaamse overheid of terreinbeherende verenigingen of personen die natuurgebieden in eigendom hebben, moeten als eersten de vooropgestelde natuurdoelen zien te realiseren binnen hun gebieden. In tweede orde kan dan met andere betrokken partijen gezocht worden om de natuurdoelstellingen te realiseren, zonder daarbij rekening te houden met de planologische bestemming.”

Daar zou het schoentje volgens Vandamme wel eens kunnen wringen. “Meer bepaald de loskoppeling van de specifieke voorbehouden zones voor natuurrealisaties baart ons zorgen. Dit kan zeker niet te pas en te onpas toegepast worden en er dreigt willekeur te velde: wie zal hierover oordelen? De financiering van aankopen van terreinen zou transparanter worden, maar wordt anderzijds wel opengesteld voor iedere potentiële beheerder. Dit zet meteen de deur open voor de realisatie van groene stapstenen doorheen gans Vlaanderen.”

Dat doet bij ABS meteen alarmbellen rinkelen omdat “het groene mozaïekwerkje van weleer, de fameuze Groene Hoofdstructuur, dan weer boven water komt”. Begin jaren ’90 werd door ABS – soms net niet letterlijk – gevochten voor het behoud van de landbouwoppervlakte en -bestemming op de verschillende gewestplannen. De Groene Hoofdstructuur, het plan van toenmalig milieuminister De Batselier, werd uiteindelijk afgevoerd.

Dat de realisatie van “het monster van toen” toch weer iets dichterbij komt, zint Vandamme dus niet, want met de implementatie van het instandhoudingsbeleid zou tussen 45.000 en 62.000 hectare extra Europese natuur nodig zijn in Vlaanderen, te realiseren in de speciale beschermingszones Vogelrichtlijn of Habitat maar ook erbuiten. Verder is er sprake van een “realistisch afgebakend visiegebied” waarbinnen natuurrealisaties met aankoopsubsidies mogelijk zijn. Die omschrijving is voor ABS veel te vaag en laat te veel ruimte voor interpretatie.

“We hebben onze handtekening geplaatst onder de zogenoemde Implementatienota waarin het principe ‘sterkste schouders, zwaarste lasten’ expliciet vermeld wordt”, besluit Vandamme, “maar dat betekent niet dat we zomaar over ons heen zullen laten lopen op ons eigen platteland.”