ABS-achterban legt Demir op de rooster

Met mild gevoel voor understatement kan je zeggen dat de Limburgse N-VA’ster en de Boerenbond op gespannen voet leven. Maar met het ABS wil de minister van Omgeving wel de lijnen open houden. Op gespreksavonden in de vijf provincies verdedigde ze haar stikstofakkoord voor een kritisch ABS-publiek. In Lochristi kwamen een 100-tal mensen opdagen voor duiding door de minister, de Oost-Vlaamse ABS-voorzitter en melkveehouder Lieven De Stoppeleire en nadien een sessie met vragen.

“Regeringen voor mij hebben de Natura 2000-gebieden aangeduid en hebben daar doelstellingen aan gekoppeld. Het zijn ook ministers voor mij die nagelaten hebben om eerder al in 2015, een sluitend juridisch kader uit te werken voor de stikstofproblematiek”, stak Demir van wal met de geschiedenis van het dossier, “Het kan niet dat je doelen stelt en natuur aanduidt en dat er dan niets mee gebeurt. We moeten nu door de zure appel heen bijten, maar ik besef maar al te goed dat dit geen vrolijk verhaal is en jullie zijn terecht boos. Ik wil duidelijk zijn: de situatie waar we nu inzitten is niet de schuld van de boeren, maar van de politiek..”

“Als politieker wil ik goed nieuws brengen, maar ik wil ook niet diegene zijn die het land naar een totale vergunningsstop leidt. In de uitspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen over de kippenstal in Kortessem wordt duidelijk gezegd dat de cumulatieve effecten van uitstoot moeten worden meegenomen. We weten dat er bij ons in het najaar nog nieuwe arresten zullen uitgesproken worden door de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Het is dringend nodig om een kader te maken dat de toets van de rechtbank kan doorstaan”, legde Demir uit.

Rechtszekerheid

Over het belang van die rechtszekerheid vinden de minister en het ABS elkaar. Lieven De Stoppeleire werkt al sinds 2009 als consulent op het dossier van de instandhoudingsdoelstellingen (IHD) voor het ABS. “We hebben toen gestreden tégen die IHD-doelstellingen. Wij voelden ons toen al geviseerd, maar iedereen in de politiek en het beleid zei nochtans tegen ons: dat gaat geen impact hebben op de landbouw. In 2015 was er de eerste wake-up call met de rode PAS-brieven, gewone familiale veehouderijen, onder andere in mijn eigen streek de Vlaamse Ardennen. Toen hebben wij als ABS meteen voorgesteld om iedereen in bad te trekken en eigenlijk toen al een generiek beleid te voeren. Als we daarin gevolgd waren, was er vandaag heel veel miserie vermeden, want dan had de landbouw net als de industrie gewoon zijn pad van emissievermindering gevolgd.”

Het is in die periode 2015, met de eerste rode lijst, dat de kloof tussen het ABS en de Boerenbond in het dossier gegroeid is. De Stoppeleire: “Misschien hadden we toen nog harder op tafel moeten kloppen om tot een beter akkoord te komen. Wij hebben gewaarschuwd dat dit zou gebeuren, dat de significantiekaders door niks onderbouwd waren. Onze houding wordt vandaag niet geapprecieerd door onze collega’s en ook veel van onze leden verwachten dat wij gewoon harde syndicale actie voeren tegen dit akkoord. Maar als er dit jaar geen PAS komt, dan is er geen rechtszekerheid en dus geen toekomstperspectief meer voor boeren in Vlaanderen. Dan krijgen we een juridisch vacuüm tot na de volgende verkiezingen wanneer een nieuwe Vlaamse regering zich nog eens over dit dossier kan buigen. Dan zitten we 3 tot 4 jaar verder en zal de impact op de landbouw alleen maar groter worden.”

Sanering varkenssector

Een cruciale bouwsteen voor het ontmijnen van het stikstofdossier, wordt de vrijwillige sanering van de varkenshouderijen met een impactscore hoger dan 0,5 procent. Volgens de gegevens van het kabinet zouden daarvoor een 900-tal bedrijven in aanmerking komen, maar in de cijfers van het openbaar onderzoek is de emissiewinst van die vrijwillige regeling nog niet meegenomen. Nochtans is de impact ervan volgens de stikstofbegroting van het Krokusakkoord ongeveer 16 keer hoger dan die van de rode bedrijven waar zoveel aandacht naar gaat.

Net als in Kortemark en Herne, vroeg Demir ook in Lochristi hoeveel veehouders geïnteresseerd zouden zijn om in een vrijwillige saneringsregeling te stappen als de drempel van 0,5 procent er niet was: “Hier en ook in West-Vlaanderen zijn er heel wat varkenshouders die willen stoppen als ze in het systeem van de warme sanering kunnen stappen. Over die drempel is onderhandeld met de verschillende actoren in de varkensketen, maar misschien moeten we die drempel verlagen om zo sneller het stikstofbad te kunnen laten leeglopen. Als dat lukt, kan de significantiedrempel voor jonge boeren dan sneller omhoog”, zei Demir.

Al belooft dat ook weer een vertraging op te leveren, de regeling moet dan politiek heronderhandeld worden en ook afgetoetst met Europa. Over de fiscale behandeling moet dan weer een akkoord zijn met de federale regering. In de wandelgangen van de Vlaamse regering is te horen dat de regeling er moet zijn tegen na de zomer, terwijl veel aanwezige boeren wilden weten waar ze aan toe zijn omdat ze moeten beslissen of ze nog een nieuwe ronde varkens willen opzetten.

Ook vanuit het publiek kwamen er interessante aanvullingen. Iemand merkte op dat twee jaar na hun sluiting de nertsenkwekerijen nog altijd moeten wachten op het geld dat hun in de uitstapregeling beloofd was. Melkveehouder Hendrik Van den Haute uit Ninove hekelde dan weer de aankondigingspolitiek over de slapende Nutriëntenemissierechten (NER’s): “Zwijg daar nu toch over. Met dat af te romen, bestraf je de boeren die vrijwillig willen minderen en zo zijn er nochtans veel. Je maakt het hen dat in de praktijk onmogelijk om af te bouwen. Wees blij dat er slapende NER’s zijn.”

Strijd om grond

Lieven De Stoppeleire wees er ook op dat er voor landbouwers geen uitwijkmogelijkheden meer zijn in Vlaanderen: “Alle gronden zijn al ingenomen, er is druk van verpaarding, van vertuining, van industrie, van natuur. Zelfs over de gronden in herbevestigd agrarisch gebied hebben wij als landbouwers geen enkele zekerheid. Ook nu weer hoor ik van boeren die in de warme sanering willen stappen dat ze wel in de bedrijfswoning willen blijven wonen. Ik gun dat iedereen, maar zo ontneem je wel kansen aan jonge landbouwers die een nieuw bedrijf willen starten. Het zou helpen als we alle terreinen die staan ingekleurd als landbouwgebied ook effectief voor landbouw zouden gebruiken. Ook hier ligt een serieuze taak weggelegd voor de minister van Omgeving.”