Regelgevend kader voor traceerbaarheid nanomaterialen?
Op uitnodiging van het Belgisch Voorzitterschap van de EU-Raad werd een workshop georganiseerd over het gebruik van nanomaterialen die bestaan uit uiterst kleine en erg reactieve deeltjes. Veel producten bevatten nanomaterialen, ook al zijn er heel wat twijfels rond de normen, de testmethoden en de (eco-)toxicologie. Daarom bespraken stakeholders de noodzaak van specifieke wetgeving.
Materialen met nano - dat wil zeggen uiterst kleine - afmetingen hebben bijzondere eigenschappen die sterk verschillen van de eigenschappen van hetzelfde materiaal op macroschaal. Nanodeeltjes zijn veel reactiever dan grotere deeltjes, wat het gebruik ervan aantrekkelijk maakt in allerlei toepassingen, gaande van de micro-elektronica tot de geneeskunde maar ook bij de productie van voedsel. Courante consumptieproducten kunnen nanomaterialen bevatten.
Vertegenwoordigers van consumenten- en milieuverenigingen, werknemersorganisaties en industriële beroepsfederaties, de nationale en Europese regelgevende instanties maakten tijdens de workshop een stand van zaken op omtrent nanomaterialen. Tegelijk werden de vertegenwoordigers van twaalf Lidstaten en Noorwegen, en waarnemers van de Europese Commissie uitgenodigd om een aantal voorstellen te onderzoeken die gericht zijn op een veilige ontwikkeling van nanomaterialen, zoals de vaststelling van een operationeel kader dat op korte termijn moet zorgen voor het beheer van incidenten en op lange termijn voor het risicobeheer.
De workshop en de vergadering hebben een ruim akkoord mogelijk gemaakt over de noodzaak om naast de bestaande algemene wetgeving rond nanomaterialen bijkomende specifieke maatregelen te nemen, vooral wat betreft de behoeften aan informatie, aan transparantie en aan traceerbaarheid. Het Belgisch Voorzitterschap heeft een waaier aan opinies van de stakeholders kunnen verzamelen over de mogelijke oplossingen en uitvoeringsmodaliteiten.
Het standpunt van het Belgisch Voorzitterschap dat gesteund werd door een aantal stakeholders houdt in dat de huidige wetgeving onvoldoende informatie biedt ingeval van incidenten en om het risicobeheer rond nanomaterialen te garanderen. Vanwege de vele onzekerheden kan er vandaag geen hoog beschermingsniveau voor de menselijke gezondheid en voor het milieu worden gegarandeerd. En is er in de ganse keten een aanzienlijk gebrek aan informatie die nodig is voor de traceerbaarheid.
Diezelfde stakeholders zijn van oordeel dat de voorziene termijnen voor de verbetering van de huidige wetgeving onaanvaardbaar zijn en dat er meteen maatregelen moeten worden genomen. Ten slotte meent een aantal stakeholders dat een geharmoniseerd register van nanomaterialen een doeltreffend antwoord biedt. Een dergelijk hulpmiddel zou kunnen zorgen voor de traceerbaarheid van nanomaterialen en zou op die manier de toegang kunnen vergemakkelijken tot een beter beheer van incidenten en risico’s.
