"Pesticidenvrij beheer van openbaar domein is mogelijk"

In 10 van de 308 Vlaamse gemeenten doet men de onkruidbestrijding nu reeds volledig conform het decreet dat het gebruik van chemische onkruidverdelgers door openbare besturen nagenoeg verbiedt vanaf 2015. Dat antwoordde Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege op een parlementaire vraag van haar partijgenoot Jos De Meyer (CD&V).

“Elke openbare dienst moet een reductieprogramma voor bestrijdingsmiddelen opstellen”, weet Jos De Meyer. Op gemotiveerde wijze kan in bepaalde gevallen een afwijking worden gevraagd op het verbod zodat onkruiden pleksgewijs nog kunnen worden bestreden. Het uitgangspunt blijft volgens de vraagsteller wel dat uiterlijk tegen 1 januari 2015 openbare besturen geen pesticiden meer inzetten om hun grondgebied onkruidvrij te houden.

Het CD&V-parlementslid erkent het goede uitgangspunt van het decreet, maar vreest problemen voor gemeente- en provinciebesturen die grote arealen te onderhouden hebben. “Het toepassen van het nulgebruik kost hun enorm veel geld en vraagt ook grote organisatorische inspanningen”, beseft De Meyer. Ondertussen wordt volgens hem ook duidelijk dat voor een aantal types van locaties een nulgebruik zeer moeilijk haalbaar is.

Uit het antwoord van Schauvliege blijkt dat in 2004 Grobbendonk, Hasselt, Retie en Zelzate als eerste vier gemeenten in Vlaanderen kozen voor nulgebruik. Vijf jaar later dikte het aantal pesticidenvrije gemeenten aan tot tien. Het aantal gemeenten dat een reductieprogramma indiende ligt wel een flink stuk hoger. Schauvliege mocht 298 programma’s ontvangen, terwijl het aantal Vlaamse gemeenten dat niet rapporteerde over het pesticidengebruik gedurende verschillende jaren, daalde van 115 in 2006, tot 19 in 2009.

“De meerkost is onderzocht”, zegt Schauvliege, die beseft dat de omvorming van het openbaar domein en de toepassing van de pesticidenvrije toets tijd vraagt. Daarom wordt 2015 volgens de minister niet als dwingende einddatum gezien maar eerder als richtinggevend en wordt het gelinkt aan de te behalen waterkwaliteitsdoelstellingen. “De aanpassing van het openbaar domein aan het nulgebruik kan dus gebeuren op het tempo van de bestaande investeringsplannen, niet alles moet in één keer worden vervangen”, verzekert Schauvliege.

Schauvliege geeft nog mee dat de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in februari een mailing plant naar alle openbare besturen waarin onder andere het belang van het toepassen van de pesticidentoets bij het omvormen van het openbaar domein aan bod zal komen. “Bij de herinrichting hou je er dan rekening mee dat je zo weinig mogelijk pesticiden moet toepassen. Een pesticidenvrij beheer is dan haalbaar en mogelijk zonder hoge onderhoudskosten”, legt Schauvliege uit.

Ter illustratie van de milieuwinst verwijst de minister naar een rapport van de VMM over de evolutie van het pesticidengebruik bij 127 Vlaamse gemeenten over de periode 2003-2009. De steekproef toont een reductie met 42 procent in 2009 ten opzichte van 2003. “Door het uitfaseren van de meest schadelijke producten, kan er bovendien worden verwacht dat de milieuwinst nog groter is dan die 42 procent omdat de stoffen met de grootste milieu-impact het snelst verdwijnen”, verklaart Schauvliege. Grootgebruikers zoals de NMBS en het Agentschap Wegen en Verkeer slagen er volgens de minister zelfs in om hun pesticidengebruik nog sterker terug te dringen.