Nieuwe evoluties in fokkerij en selectie van varkens

De toepassing van nieuwe technieken in de fokkerij en selectie van varkens evolueert enorm snel. Daarom vond de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling het nuttig om chronologisch de toegepaste selectietechnieken op een rijtje te zetten en een overzicht te geven van de nieuwe technieken. Onder meer ‘merker-ondersteunde’ en ‘genomische’ selectie lijken bijzonder veelbelovend.

Deze brochure kwam tot stand naar aanleiding van een lessenreeks ‘Fokkerij en selectie in de varkenshouderij’ die in januari en februari 2011 werd georganiseerd door het Praktijkcentrum Varkens en de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij. Het is de weerslag van de bijdrage van geneticaspecialist Steven Janssens (K.U.Leuven) over basisbegrippen en -principes aangaande fokkerij en selectie bij varkens.

Naast de klassieke selectie op basis van waarnemingen, fokwaardeschattingen en indexen - zoals reeds tientallen jaren geselecteerd wordt - legt de brochure ook uit hoe ‘merker-ondersteunde’ en ‘genomische’ selectie zullen kunnen bijdragen tot de verbetering van varkens. Van de meeste eigenschappen of kenmerken van een varken is nog niet gekend door welk gen of welke genen zij veroorzaakt worden. Toch kan men door middel van DNA-analyse soms vaststellen dat wanneer een bepaald stukje DNA(-sequentie) aanwezig is, een bepaald kenmerk ook of meer aanwezig is en andersom.

Dergelijke sequentie wordt dan een genetische merker genoemd voor dat kenmerk. Waarschijnlijk is de merker niet het stukje DNA dat overeenkomt met het gen zelf, maar ligt het wel in de buurt van het gen op hetzelfde chromosoom. Het gebruik van genetische merker kan toelaten om vlugger - bijvoorbeeld al bij de geboorte - een bepaald kenmerk te detecteren, verklaart de brochure.

Genomische selectie bouwt daar op voort en maakt mogelijk om al bij de geboorte van het varken uit te maken of het al dan niet geschikt is voor de fokkerij. Een ‘topbeer’ kan dus vanaf zijn geslachtsrijpheid ingezet worden. Op dit ogenblik vindt eerst een nakomelingenonderzoek plaats en is de beer reeds meer dan twee jaar oud voordat men zijn prestatiecapaciteit kent.

Genomische selectie wordt reeds succesvol toegepast in de rundveeverbetering en nog maar sporadisch in de varkensselectie. Onderzoeker Steven Janssens verwacht dat het binnen afzienbare tijd ook in de varkenshouderij ingang vindt.

Meer info: Brochure 'Erfelijkheid en selectie bij varkens'