"Hoevepoot- en zaaigoed telen, moet mogelijk blijven"

Vijf Belgische aardappeltelers en het Voedselagentschap zijn voor de rechter gedaagd door Breeders Trust in een geschil over de kwekersrechten van zeven pootgoedfirma’s. Het Algemeen Boerensyndicaat is niet tegen het betalen van kwekersrechten, maar zolang er geen duidelijke wetgeving is, moeten de telers vrijuit gaan. “En eigen poot- of zaaigoed telen, moet mogelijk blijven”, aldus ABS.

De Rechtbank van Koophandel in Brussel heeft in deze zaak een expert aangesteld en toestemming gegeven om bij het Voedselagentschap gegevens op te vragen voor nader onderzoek. Volgens ABS tracht Breeders Trust al twee jaar om kwekersrechten op pootgoedaardappelen te innen in België, maar lukt dit niet zonder wettelijke basis. “Door nu boeren voor de rechter te slepen, wil men een voorbeeld stellen en stuurt men aan op regelgeving”, meent voorzitter Hendik Vandamme. Hij stelt dat de aardappeltelers vrijuit moeten gaan zolang er geen duidelijke wetgeving is.

Het fenomeen ‘kwekersrechten’ is voor België relatief nieuw. “Vooreerst zijn er weinig pootgoedtelers in België en wordt bijna uitsluitend het ‘vrije’ Bintje als pootgoed geteeld”, verklaart Vandamme. Pootgoed dat bestemd is voor productie van consumptieaardappelen is in orde voor zover er natuurlijk gecertificeerd pootgoed gekocht wordt. Als landbouwers dit pootgoed telen met de bedoeling om daaruit hoevepootgoed te winnen voor het volgend jaar, dan kunnen wel rechten geïnd worden als een soort van auteursrecht.

ABS is principieel niet tegen het betalen van kwekersrechten op voorwaarde dat de rassen voldoende beschikbaar zijn, dat het inningsbedrag bescheiden is, dat iedereen gelijk is voor de wet en dat de heffing gestort wordt in een fonds dat rassenonderzoek ondersteunt. “Op die manier legt men niet alle eieren in de mand van de machtige zaadhuizen”, aldus Vandamme.

Voor ABS staat het ook als een paal boven water dat het telen van hoevepootgoed of hoevezaaigoed mogelijk moet blijven. “Er is momenteel vraag naar andere en nieuwe rassen, alleen zijn deze niet beschikbaar of gekoppeld aan een contract”, betreurt Vandamme, “en in een ander geval zijn deze rassen peperduur.” Vrije toegang tot allerlei rassen en variëteiten is volgens hem een must. “Het kan niet zijn dat nieuwe rassen automatisch gekoppeld worden aan een afnamecontract”, zegt de voorzitter van ABS, “want hierdoor dreigt de vrije markt in het gedrang te komen.”

Tot slot waarschuwt hij voor “Amerikaanse toestanden waarbij multinationals mensen inhuren om het ontduiken van de zogenaamde ‘royalty’s’ tegen te gaan”. Hier gaat men volgens Vandamme zo ver in dat via DNA-onderzoek wordt aangetoond dat vermeerdering of rasvermenging is gebeurd. Dit resulteert dan in gerechtelijke vervolging en procedureslagen om alsnog de kwekersrechten te innen.