Milieu- en klimaatbeweging viseert meststoffenindustrie

Zo'n 600 leden van verschillende organisaties uit de milieu- en klimaatbeweging hebben maandag in de buurt van het Duitse Hamburg de toegang tot een meststoffenfabriek van de multinational Yara geblokkeerd. Onder de deelnemers was ook een honderdtal Belgen. De actie stelde de rol van industriële landbouw in de klimaatcrisis aan de kaak. Het organiserende ‘Free the Soil’ noemt bedrijven zoals Yara, die kunstmest fabriceren, de “Exxons van de landbouw”. Yara doet er zelf net alles aan om zich een groen imago aan te meten – “lobbywerk”, dixit Corporate Europe Observatory –, maar kan ook uitpakken met onverdachte investeringen zoals de stikstofsensor die vanop het dak van de tractor de gewasbehoefte meet, met als resultaat dat granen niet meer stikstof krijgen dan nodig.

Over kunstmest is veel te vertellen. Burgers strooien het kwistig in het rond om het gazonnetje in hun voortuin frisgroen te houden. Boeren weten wat ze er aan hebben om hun gewassen van de nodige voedingsstoffen te voorzien, maar zijn zich er wel van bewust dat overdaad ook in dit geval schaadt. En ze houden in het achterhoofd dat er niets boven dierlijke mest gaat om naast het gewas ook de bodem te voeden. Beleidsmakers kan je dan weer verdenken van een stiekeme voorkeur voor kunstmest boven dierlijke mest omdat die laatste trager en minder precies werkt, wat een groter risico op uitspoeling van nutriënten naar het water geeft.

Door 24 uur lang de hoofdtoegang te versperren van een meststoffenfabriek van Yara in Duitsland vestigt de milieu- en klimaatbeweging de schijnwerpers op de eigen visie omtrent kunstmest. De activisten hebben er geen goed woord voor over: “Chemische meststoffen zijn naast de hoofdbron van broeikasgassen uit de landbouwsector ook één van de voornaamste oorzaken van bodemuitputting. Bedrijven zoals Yara meten zich met misleidende marketing een groene façade aan om te verhullen dat ze dagelijks gigantische hoeveelheden CO2 de lucht in pompen.”

Volgens de klimaatactivisten verbruikt de industriële landbouw enorme hoeveelheden energie, is de sector wereldwijd de belangrijkste oorzaak van ontbossing en op die manier één van de grootste klimaatvervuilers. "Industriële landbouw ontsnapt nog maar al te vaak aan de aandacht van onze beleidsmakers", zegt Camille, één van de Belgen die deelnam aan de actie. "We zijn hier om de link te leggen tussen verschillende strijden, om multinationals tegen te houden, maar ook om te pleiten voor een landbouw die het milieu, het klimaat en ook mensen respecteert."

Waar de betogers multinationals zoals Yara linken aan een veelheid van problemen – van klimaatvervuiling tot waterverontreiniging en bodemuitputting – wordt door de landbouwsector net naar zulke grote bedrijven gekeken om door onderzoek en ontwikkeling bij te dragen aan oplossingen. Traagwerkende meststoffen en meststoffen op maat van de klant zijn daar twee voorbeelden van. Bij de voorstelling van een brochure over de Belgische meststoffenindustrie verwees BELFertil-voorzitter Jean-Paul Beens (Yara) naar de digitale revolutie die moet resulteren in slimme oplossingen voor landbouwers. Uit eigen huis putte hij toen het voorbeeld van de stikstofsensor die vanop de tractor de behoefte van het gewas meet, en de stikstoftester-app op de smartphone die informeert over de nutriëntenbehoefte aan de hand van een foto van het gewas.