Alternatieve visserij is rendabel
Duurzame visserijtechnieken zoals de alternatieve boomkor, flyshooting, garnalenpulskor en passief vissen zijn economisch rendabel. Dat is de boodschap die het Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek woensdag meegaf op haar mini-studiedag 'Keerpunt in de Vlaamse visserij'.
Van de ongeveer 100 vaartuigen die de Vlaamse vloot nog rijk is, vissen een negentigtal met de boomkor. "Een techniek die zeker in het verleden zijn strepen verdiend heeft", zegt Hans Polet, coördinator van het visserijonderzoek bij het ILVO. "Maar door die keuze en omwille van het feit dat tong de helft van de aangevoerde vis vertegenwoordigt, zit onze vloot met een dubbele specialisatie. Dat maakt haar bijzonder kwetsbaar".
Bovendien is de milieu-impact steeds zwaarder gaan wegen. Naast bodemberoering vormt vooral de ongewenste bijvangst een van de belangrijkste uitdagingen. "De teruggooi is niet alleen ethisch een probleem, maar doet ook de visbestanden aanzienlijk slinken omdat de meeste vissen die overboord geworpen worden, niet overleven. Bovendien veroorzaakt de bijvangst in de garnaalvisserij alleen al een quotumvermindering van 7.500 ton voor schol en 750 ton voor tong, wat neerkomt op een verlies van 1.593.300 euro", aldus onderzoeker Polet. "Maar ook de hoge brandstofprijzen van afgelopen zomer zullen de alternatieve visserij allicht een niet onaanzienlijke boost gegeven hebben".
"Milieuschade, overbevissing, ongewenste bijvangsten en een falend Europees beleid. Het is een wetenschappelijke vaststelling dat de visserij zoals we ze momenteel kennen niet duurzaam is", zegt Jan Mees van het VLIZ. "Maar er is hoop. Het technologisch onderzoek van het ILVO behoort tot de wereldtop. Het is van die innovatieve expertise dat de Vlaamse vissersvloot gebruik kan maken". Bovendien blijken heel wat van deze alternatieve visserijtechnieken rendabaler dan traditionele methodes. Vooral bij dure brandstofprijzen kan dat het verschil tussen winst of verlies uitmaken. Zo draait een klassieke Eurokotter met brandstofprijzen van het niveau medio 2008 90 euro per zeedag verlies en een vaartuig met staande want 490 euro winst.
Omschakelen mag dan wel technisch haalbaar en economisch verantwoord zijn, het is niet eenvoudig. "Dergelijke reconversie gaat niet alleen gepaard met hoge investeringen maar vraagt onvermijdelijk een leerperiode met lagere inkomsten", zegt Hans Polet. "Daarom zijn de Vlaamse en Europese subsidies absoluut noodzakelijk. Bovendien is het zo dat niet één methode zaligmakend is. Een mix aan vaartuigtypes en technieken is nodig om de quota efficiënt op te vissen. Met het ILVO werken we dan ook eerder aan een lange termijnstrategie, zodat reders en schippers zelf overtuigd raken van de noodzaak en haalbaarheid. Gedwongen beleidingsmaatregelen werken in deze sector niet".
Al vallen de investeringen voor sommige technieken mee. Rolsloffen heb je al voor 2.000 euro en cruisecontrol en een econometer voor 12.000 euro. Relatief haalbaar dus om een boomkor aan te passen en het brandstofniveau aanzienlijk terug te dringen. Andere systemen zijn wat duurder. Voor het prototype van de garnalenpulskor tel je al snel 40.000 euro neer en omschakeling naar een outrigger kost een reder 70.000 euro. De transformatie naar een flyshooter is met 1,4 miljoen euro het duurst. "Toch hebben onze noorderburen in volle crisis 15 boomkorvaartuigen omgebouwd tot flyshooters", weet Polet. Voordeel van deze systemen is niet alleen dat ze ecologischer zijn en minder brandstof verbruiken, wat zich uiteraard in een economisch betere rendabiliteit vertaalt, maar ook dat de kwaliteit van de vis vaak superieur is.
Iets wat ervaringsdeskundige Luk Louwagie, reder en schipper van de Nieuwpoort.95 kan getuigen. "Ik vis al 21 jaar alternatief en ik herinner me nog levendig dat ik in het begin door een lokale krant omschreven werd als 'gek om met zo'n futuristisch, plastiek vaartuig te gaan vissen'. Het was ook best wennen. Zo zag ik sportvissers zeebaars vangen, terwijl ik er maar niet in slaagde om als beroepsvisser die uitermate slimme en ook heel schuwe vis op te halen. We hebben gaandeweg geleerd om die met de hengel te vangen, vaak inderdaad tot grote hilariteit van de omgeving. Maar als ze nu de besomming kennen en zien welke fantastische kwaliteit we bovenhalen, dan zijn ze overtuigd dat ook de alternatieve visserij met hengel economisch een toekomst heeft. Alleen jammer die superieure kwaliteit zich dat nog niet altijd even vlot weerspiegelt in de marktprijzen op de veiling, iets wat voor zeebaars bijvoorbeeld in Frankrijk absoluut wel het geval is".
Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V), ook bevoegd voor Zeevisserij, kwam de reders persoonlijk een hart onder de riem steken en zei "te blijven geloven in de Vlaamse visserij en daarvoor ook in Europa geen millimeter te zullen wijken". Hij benadrukte erin geslaagd te zijn de Europese Commissie te overtuigen om de Vlaamse vissers meer quota toe te kennen op basis van wetenschappelijke argumenten. "De substantiële quotastijging voor kabeljauw (+30%), schol (+13%) en tong '(+9%) moeten het annus horribilis 2008 doen vergeten". Hij riep tot slot ook de milieubewegingen op "om deze aanpak en de op gang gekomen mentaliteitsverandering te ondersteunen".
