Een derde van alle boomsoorten wereldwijd met uitsterven bedreigd, ook egel heeft het moeilijk

De Rode Lijst van het International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) is een catalogus waarin de wereldwijde beschermingsstatus van dieren, fungi en plantensoorten wordt bijgehouden. Het is de eerste keer dat de beoordeling van de staat van instandhouding van bomen zo uitgebreid werd uitgevoerd. Het is het resultaat van een wereldwijde inspanning, waarbij meer dan duizend boomexperts betrokken zijn.

Van de 47.282 beoordeelde boomsoorten blijkt minstens 16.425 bomen een label ‘met uitsterven bedreigd’ te krijgen. Vooral bomen op eilanden zijn kwetsbaar, deels omdat deze soorten vaak kleine populaties hebben die nergens anders voorkomen en deels omdat er een groot risico op ontbossing is door de ontwikkeling van steden en landbouw. Ook hebben ze vaak last van plagen, ziektes en invasieve soorten. Zuid-Amerika herbergt de grootste diversiteit aan boomsoorten ter wereld. Daar bleek ook slechts 25 procent van de bomen met uitsterven bedreigd te zijn, al is er een grote kans dat dit nog stijgt omdat veel boomsoorten uit Zuid-Amerika nog moeten worden gecatalogiseerd.

“Bomen zijn essentieel voor het leven op aarde door hun vitale rol in ecosystemen. Miljoenen mensen zijn ervan afhankelijk voor hun leven en levensonderhoud”, aldus de directeur-generaal van IUCN Grehtel Aguilar. Van alle bomen op de lijst, worden meer dan 5.000 soorten gebruikt voor hout in de bouw en meer dan 2.000 soorten voor medicijnen, voedsel en brandstoffen. “Daarnaast zijn ze ook fundamenteel voor het leven op aarde en spelen ze een essentiële rol in de koolstof-, water- en voedingsstoffencycli, de bodemvorming en de klimaatregeling”, klinkt het.

Bijna bedreigde egel

De West-Europese egel komt voor de eerste keer op de lijst van "bijna bedreigd" te staan. Deze status op de Rode Lijst betekent dat de soort bijna of waarschijnlijk in de nabije toekomst in aanmerking komt voor een bedreigde categorie. Dit betekent dat egels zonder veranderingen bedreigd kunnen worden. IUCN stelt dat in meer dan de helft van de landen waar hij voorkomt, hij in aantal is afgenomen.  “Naar schatting zijn de aantallen de afgelopen tien jaar met 16 tot 33 procent gedaald”, aldus IUCN. “Lokale studies melden zelfs afnames tot 50 procent in Vlaanderen en het Duitse Beieren. De grootste bedreiging voor egels is het verliezen van de habitat, vooral door de achteruitgang van landelijke habitat door intensivering van de landbouw, maar ook wegen en stedelijke ontwikkeling.”

Om de egel beter te beschermen, kunnen we onder meer 'egelsnelwegen' aanleggen. Het gaat bijvoorbeeld om een gat in de buitenomheining zodat de dieren 's nachts kunnen passeren. Ook wordt aangeraden om op die paden een ondiep schaaltje met water en voedselafval te leggen. "Het beste wat je kunt doen is je tuin in het wild laten groeien om alles aan te trekken wat een egel nodig heeft om zich te voeden: insecten, regenwormen, slakken en naaktslakken", zegt Sophie Rasmussen, onderzoeker aan de Wildlife Conservation Unit van de Universiteit van Oxford.