16 gebiedsgerichte projecten en 8 systeeminnovaties tegen droogte en wateroverlast
In het kader van de Blue Deal zijn opnieuw 16 gebiedsgerichte projecten en 8 innovatieve projecten geselecteerd die de extreme droogte en wateroverlast in Vlaanderen een halt moeten toeroepen. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) en de Vlaamse Landmaatschappij trekken hiervoor 15 miljoen euro uit.
De afgelopen jaren is gebleken dat de watervoorraad in Vlaanderen zeer kwetsbaar is. Nochtans halen we er ons drinkwater en water voor de landbouw, de industrie en de natuur uit. “Het wijzigend klimaat stelt ons voor grote uitdagingen”, zo stelt VLM. Met de Blue Deal wil de overheid daar een antwoord op bieden.
Gebiedsgerichte projecten
Eén van de projectoproepen binnen de Blue Deal is Water-Land-Schap 2.0. De oproep die in mei vorig jaar werd gelanceerd, kon op veel belangstelling rekenen: maar liefst 45 voorstellen werden ingediend. Daaruit werden er 16 gebiedsgerichte projecten weerhouden. “Het gaat om projecten in belangrijke valleigebieden. Door daar toekomstgerichte maatregelen te nemen, vergroten we in Vlaanderen onze weerbaarheid tegen de droogte en wateroverlast en passen we ons aan de klimaatverandering aan”, klinkt het.
Zestien plaatselijke gebiedscoalities gaan gedurende vijf jaar aan de slag. Ze werken in eerste instantie een gebiedsprogramma uit, in nauwe samenwerking met hun partners. “Daarbij krijgen ze begeleiding zodat de middelen en inspanningen in de strijd tegen droogte en wateroverlast zo doelgericht mogelijk kunnen worden ingezet. Op basis van dat programma ontvangen ze volgend jaar de nodige financiële middelen. Daarna heeft elk samenwerkingsverband tot 2026 de tijd voor de uitvoering van hun project”, licht VLM het vervolgtraject toe.
Ook de inzichten uit de eerste projectoproep van Water-Land-Schap worden meegenomen in het nieuwe traject. Topmaatregelen die de eerste coalities nu uitvoeren op het terrein zijn de aanleg van infiltratiepoelen, plantaardige dammen en oeverstroken, het opstuwen van grachten en experimenten met klimaatrobuuste teelten, zo is te horen. “Zij werken goed tegen de droogte en wateroverlast, bieden een meerwaarde voor het landschap en de natuur en er bestaat een groot draagvlak voor bij landbouwers en gemeenten”, aldus VLM.
Minister Demir is opgetogen dat met de middelen van de Blue Deal een grote en concrete stap voorwaarts wordt gezet. “Door steeds meer kennis op te doen, kunnen we een concreter antwoord bieden op de gevolgen van de klimaatverandering die ook steeds extremer worden. Dat zullen sowieso integrale antwoorden en oplossingen zijn. Iedereen moet zijn of haar duit in het zakje doen”, aldus de minister. “Vandaar dat zowel overheden, waterloopbeheerders, natuurverenigingen als landbouwers in deze projecten nauw gaan samenwerken. Droogte en wateroverlast zijn immers problemen die ons allen aangaan.”
Overzicht van de 16 gebiedsgerichte projecten
West-Vlaanderen
In West-Vlaanderen neemt de gemeente Beernem het initiatief om het Beverhoutsveld om te vormen tot een klimaatrobuust landbouwgebied.
In Damme werken de provincie West-Vlaanderen, Natuurpunt en de Universiteit Antwerpen samen met partners om de Rombautswervepolder weerbaarder te maken tegen klimaatverandering.
De provincie West-Vlaanderen gaat in het Blankaartbekken en de Handzamevallei aan de slag met partners om de valleien om te vormen tot klimaatsponzen van de toekomst.
In Kortrijk trekt de stad het project ‘Van Beek tot bodem’.
Oost-Vlaanderen
In Oost-Vlaanderen is de provincie Oost-Vlaanderen samen met haar partners de trekker van het gebied Rodeland. De Molenbeek, Gondebeek en Driesbeek vormen ze om tot klimaatrobuuste valleien.
De provincie Oost-Vlaanderen trekt het project Peerdestokbeek, Molenbeek en Wijlegemse beek in de Zwalmvallei.
Vlaams-Brabant
In Vlaams-Brabant gaat het Regionaal Landschap Brabantse kouters met haar partners aan de slag met het project Klimaatrobuuste Groene Noordrand.
Het Regionaal Landschap Zuid-Hageland werkt in de Velpevallei het project Wet Nature DeVELPment uit.
Het Regionaal Landschap Rivierenland werkt samen met partners aan het project COWALA (Coalitie Water-Land-Schap), dat zowel in Vlaams-Brabant als Antwerpen gelegen is.
De Polder ‘Vliet en Zielbeek’ trekt het project ‘Water zonder (be)grenzen in de Vlietvallei’, ook gelegen in Vlaams-Brabant en Antwerpen.
Antwerpen
In Antwerpen trekt de provincie Antwerpen in de Vallei van de Kleine Nete het project ‘Bodemwater’.
‘Boeren op peil in Oud-Turnhout en Arendonk’ (BOPOTA) is ook een project van de provincie Antwerpen.
Limburg
In Limburg werkt het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren aan een klimaatrobuust landschap in de Voerstreek.
De provincie Limburg werkt aan de klimaatrobuuste inrichting van het speerpuntgebied Munsterbeek.
De Watering De Dommelvallei trekt het project ‘Klimaatrobuust stroomgebied van de Dommel’.
Innovatieve projecten
Naast deze langlopende gebiedsgerichte projecten hebben Demir en VLM ook 8 kortlopende projecten geselecteerd. Het gaat om systeeminnovaties die starten in het voorjaar van 2022 en waarbij de nadruk ligt op het testen van nieuwe technieken en innovaties. “Daaruit willen we leren welke maatregelen in Vlaanderen zinvol zijn als antwoord op klimaatverandering”, legt VLM uit. “Experts volgen de resultaten van deze innovatieve trajecten nauwgezet op en stimuleren de deelnemers om hun aanpak op te schalen naar een Vlaams niveau, van elkaar te leren en effecten te meten.”
Ook de minister is ervan overtuigd dat nieuwe ideeën nodig zijn om droogte en waterschaarste aan te pakken. “Daarbij doen we beroep op de kennis van de organisaties, verenigingen en professionelen die dagelijks op het terrein actief zijn. Daarom is er binnen Water-Land-Schap 2.0 de ruimte om te experimenteren op het terrein of om een nieuw idee diepgaander uit te werken. Ik kijk alvast uit naar de eerste realisaties die vanaf het voorjaar van 2022 op het terrein zichtbaar zullen worden”, meent Demir.
Overzicht van de 8 innovatieve projecten
In Roeselaere werkt de stad samen met Inagro en de lokale landbouwers om nieuwe waterteelten uit te proberen.
Het Provinciaal Centrum voor de Landbouw in Bocholt-Peer onderzoekt met lokale landbouwers hoe ze wetlands kunnen integreren in een moderne landbouwuitbating.
De vzw Curando in Beernem zet de waterpartijen op haar eigendom in om water te voorzien voor landbouwers uit de omgeving en wil de voormalige zandwinningsputten omvormen tot een groen-recreatief natuurgebied, een uitstekende plek om water op te slaan.
In Damme en de Kempen werkt de Universiteit Antwerpen aan een nieuw meetsysteem om grondwatersystemen beter in kaart te brengen, zodat een gedetailleerde sturing mogelijk wordt.
In Oostende werkt de stad samen met Farys aan het project ‘Van terras naar Water-Land-Schap’. In het Randstedelijk landbouwgebied ‘De tuinen van Stene’ vangen de tuinen het water uit het omringende stedelijk gebied zo goed mogelijk op. Het water wordt gezuiverd zodat het kan dienen als voorraad voor de stedelijke landbouwactiviteit.
De provincie Limburg experimenteert met het opstuwen van de bovenlopen van haar beeksystemen. Onder meer op de Roosterbeek zal men proberen om door opstuwing getracht meer water te laten doordringen in de bodem.
Het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren zet in op graslanden en moerassen als belangrijke buffers voor waterinfiltratie.
In ‘Ledegem wordt L’Eaudegem’ wordt een nieuwe manier van waterzuivering aangelegd, voortvloeiend uit een Europees project, om water te sparen.
700 miljoen euro voor gemeentelijke rioleringen en betere waterkwaliteit
De Vlaamse regering verhoogt de financiële ondersteuning van de lokale besturen voor de (her)aanleg van rioleringen. De komende vijf jaar staat 700 miljoen euro klaar. Dat is een verhoging van 50 miljoen euro in vergelijking met de periode 2017-2021, meldt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) woensdag.
Vlaanderen heeft volgens Demir nog een stevige weg af te leggen op weg naar proper en gezond oppervlaktewater. Dat de afwezigheid van gemeentelijke rioleringen vaak nog een duidelijk werkpunt zijn, werd onder meer duidelijk in een Pano-reportage die in november 2020 werd uitgezonden.
De rioleringsgraad is op Vlaams niveau 87,71 procent en Demir benadrukt dat dat omhoog moet, zeker in die gemeenten waar men ver onder het Vlaams gemiddelde zit. Een jaar geleden kondigde de minister daarom al een eenmalig extra budget aan van 158 miljoen euro voor rioleringsprojecten van lokale besturen die op korte termijn aangevat konden worden.
Veel steden en gemeenten in Vlaanderen moeten echter nog zware financiële investeringen doen in de (her)aanleg van rioleringen. Deze inspanning overtreft de budgettaire mogelijkheden van de lokale besturen. Daarom trekt Demir voor de komende vijf jaren 700 miljoen euro uit om te investeren in gemeentelijke rioleringsinfrastructuur via Aquafin. Dat is een stijging van 50 miljoen euro tegenover de vorige periode.
"Niet alleen zorgt het ontbreken van riolering voor onaanvaardbare situaties voor ons leefmilieu en de hygiëne, het is ook een slechte dienstverlening van de lokale besturen naar hun bewoners", klinkt het bij Demir. "Ik begrijp goed dat riolering duur is en dat je in verhouding weinig mensen bereikt, maar als bestuurder ben je het aan je bewoners en ons leefmilieu verplicht om hier sterk in te investeren. Daarom doet Vlaanderen ongeziene financiële inspanningen om lokale besturen te helpen bij die investeringen."
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
Beeld: VLM
