Wie begrijpt die boeren nog?

In Nederland gaan de boerenprotesten volgend jaar gewoon door. Maar kan dat op voldoende draagvlak en begrip rekenen van de maatschappij? Het Nederlandse dagblad Trouw lijstte vijf inzichten op om de kloof tussen boer en burger te verkleinen.

Betoging, protest of staking. Al goed en wel, zo lang we er zelf geen hinder van ondervinden. Het is een gekend fenomeen dat ook in Vlaanderen en België opduikt bij bijvoorbeeld een vakbondsactie. Vergroot de hinder, dan brokkelt de sympathie en het begrip voor de actie pijlsnel af.

 

Volgens Melle Nikkels, onderzoeker aan de Wageningen University & Research (WUR), zou het goed zijn om ons even in de schoenen van de boer te plaatsen en hen met een socialere blik te bekijken. Samen met een aantal experts brachten ze enkele pistes in kaart om uit de impasse te geraken. “Voor een goede samenwerking met de overheid, landschapsbeheerders én burgers is het hard nodig om boeren beter te begrijpen”, zegt hij.

 

Way of life

 

‘Boer zijn’ zit ingebakken in de identiteit van landbouwers. “Hun werk is ook hun levenswijze. Een kantoorbaan is in veel gevallen inwisselbaar maar voor een boer komt iedere verandering heel snel dichtbij”, zegt Nikkels.

 

‘De Boer’ bestaat niet

 

Terwijl de ene landbouwer zeer goed boert, heeft de andere het moeilijk om op het einde van de maand de eindjes aan elkaar te knopen. Ook de verschillende sectoren en manier waarop aan landbouw gedaan wordt, lopen heel sterk uiteen. ‘De boer’ is geen uniform begrip en maatregelen om te vergroenen of duurzamer te produceren moeten daarmee rekening houden.

 

Verandering gebeurt niet in een vingerknip

 

In de periode na de Tweede Wereldoorlog is de focus verlegd naar meer produceren. “Iedereen was het over één ding eens: we willen nooit meer honger”, aldus Nikkels. Boeren zijn enorm beginnen investeren om de massaproductie gedaan te krijgen. Maar er komt een einde aan het paradigma van ‘meer voor minder’. “Het maatschappelijk verlangen dat het anders moet vind ik heel mooi, maar daarmee vraag je dus iets nieuws van boeren. Dat vergt aanpassingen.”

 

Dialoog is broodnodig

 

Uit een recent onderzoek blijkt dat vooral jonge boeren feller reageren en maar liefst 73 procent ontkent dat er een probleem is met stikstof. “Je zou dit inzicht dus ook kunnen veranderen in: de houding van boeren wás niet het probleem.” Toch is het volgens Nikkels geen kwestie van ‘niet willen’. Uit een eerder onderzoek blijkt dat driekwart van de Nederlandse boeren geen probleem heeft om te willen veranderen en te vergroenen. “Dat momentum is niet ineens weg. Daarom is het nu zo belangrijk om weer in dialoog te gaan. Boeren beter begrijpen vanuit een sociaal perspectief draagt enorm bij aan de dialoog en daarmee aan de transitie naar duurzame landbouw.”

 

Wat is ‘goed boeren’?

 

Er bestaat onenigheid over wat ‘goede landbouw’ precies is. “Belangrijk is dat boeren gehoord worden want zij hebben kennis en vaardigheden die essentieel zijn voor het verbeteren van beleid”, zegt Nikkels. “De basis ligt er om tot een oplossing te komen. Overheid, burgers en boeren zien echt wel allemaal de noodzaak van een duurzame, biodiverse landbouw. Dan is de ‘hoe dan’-vraag ook minder moeilijk. Zoals we het ooit eens waren over nooit meer honger, zo moeten we het nu eens kunnen worden over hoe het platteland van de toekomst eruit moet zien.”