Wereld verbruikt 3,5 keer meer grondwater dan goed is

Het wereldwijde grondwatergebruik is ongeveer 3,5 keer te groot. Vooral in belangrijke landbouwstreken in Azië en Noord-Amerika wordt overmatig veel grondwater opgepompt. Daardoor leven momenteel al 1,7 miljard mensen op plekken waar de grondwatervoorraad bijna uitgeput is en ecosystemen bedreigd worden. Dit blijkt uit onderzoek dat deze week is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature.

De onderzoekers van de Universiteit Utrecht en de Canadese McGill University ontwikkelden een nieuwe methode om de balans tussen grondwatergebruik en grondwateraanvulling in een gebied uit te drukken: de 'grondwatervoetafdruk'. Dit is het landoppervlak dat nodig is om grondwateronttrekking in een gebied in balans te brengen met de aanvulling door regen, waarbij er ook nog voldoende rivierafvoer overblijft om ecosystemen levensvatbaar te houden.

"Met deze grondwatervoetafdruk kunnen wij nu wereldwijd per regio zien of grondwater op een duurzame manier wordt gebruikt, of dat er uitputting ontstaat", zegt Marc Bierkens, onderzoeksleider van het Utrechtse team. "De wereldwijde grondwatervoetafdruk is meer dan 3,5 keer zo groot als alle grondwaterrijke gebieden in de wereld", zegt Yoshihide Wada van de Universiteit Utrecht. Toch heeft 80 procent van de grondwaterrijke gebieden een duurzame grondwatervoetafdruk - dat wil zeggen: kleiner dan één.

Dit betekent dat in de overige 20 procent de grondwatervoorraad zwaar uitgeput wordt. Dat in deze gebieden toch zoveel grondwater onttrokken kan worden, komt omdat de voorraad al lang geleden is opgebouwd. Op termijn vormt dit echter een bedreiging voor de bestaanszekerheid van 1,7 miljard mensen die nu in deze gebieden - vooral in Azië en Noord-Amerika - wonen. Zowel de grondwatervoorraad als de ecosystemen die daarvan afhankelijk zijn, staan onder druk.

De onderzoekers hebben met de grondwatervoetafdruk de regionale verschillen in duurzaam grondwatergebruik inzichtelijk gemaakt. Hierdoor kunnen beleidsmakers en overheden zien waar de landbouw het grondwater uitput en waar nog grondwater gebruikt kan worden om de landbouwproductie te verhogen. Door landbouwproductie te verplaatsen naar aangrenzende gebieden die nog voldoende grondwater hebben, de grondwateronttrekking te verminderen of de aanvulling op te voeren, kan grondwater beter beheerd worden.

De Utrechtse wetenschappers doen al jaren onderzoek naar het wereldwijde grondwatergebruik. Dit jaar ontdekten zij dat een aanzienlijk deel van het irrigatiewater op een niet-duurzame manier gewonnen wordt. In een ander onderzoek concludeerden zij dat het oppompen van grondwater de komende jaren een belangrijke bijdrage aan de wereldwijde zeespiegelstijging zal vormen

Meer info: Water balance of global aquifers revealed by groundwater footprint