Welke impact hebben dooikorrels met ureum op waterkwaliteit?
nieuwsUreumkorrels worden op tal van websites en in tuincentra aangeprezen als een milieuvriendelijk alternatief voor strooizout. Omdat die dooikorrels ureummeststoffen zijn, bevatten ze heel wat stikstof, tot de dubbele hoeveelheid die mag gebruikt worden op landbouwpercelen. “Dit kan effect hebben op de waterkwaliteit”, waarschuwt Boerenbond. De organisatie vraagt dat er oplossingen komen. “Landbouwers wordt gevraagd om aan de strenge regels van MAP7 te voldoen, maar deze dooikorrels zijn vrij te koop en vrij te gebruiken. Dat kan niet.”
Op Facebookgroepen, zowel in Nederland als in Vlaanderen, duiken posts op van landbouwers waarin ze het gebruik van dooikorrels aankaarten. Ze zijn zeer bezorgd over de impact van dit alternatief voor strooizout op de waterkwaliteit. Tijdens het afgelopen BK veldrijden kwam ook de vernieuwende aanpak van deze dooikorrels in het nieuws. Op de openbare zender werd uitgelegd dat zout het circuit van Zolder, waar het BK doorging, zou aantasten. Dooikorrels tasten asfalt niet aan. Een ander voordeel is dat de korrels vijf keer sneller en langer werken dan klassiek strooizout, zo klonk het nog. Bovendien werd benadrukt dat deze korrels ook milieuvriendelijker zijn.
Daar stellen de landbouwers zich grote vragen bij, want deze dooikorrels zijn ureummeststoffen en dus bevatten ze veel stikstof. Stikstof uit ureum wordt evenwel niet rechtstreeks door de plant opgenomen. Om stikstof uit ureum beschikbaar te maken voor de plant, moet het eerst worden omgezet tot ammonium door bodemenzymen. Een deel van die ammonium wordt vervolgens omgezet tot nitraat. Hierdoor is de werking van ureumstikstof trager. Bij de omzettingen vinden verschillende verliezen plaats waardoor ureum een lagere stikstofefficiëntie heeft dan ammonium en nitraat. In de bodem is ureumstikstof dan ook gevoelig voor uitspoeling, zo staat te lezen op een kenniswebsite van kunstmeststoffenproducent OCI.
Wanneer dooikorrels worden gebruikt, is de hoeveelheid stikstof die op deze manier kan afspoelen van opritten en stoepen bijzonder groot. De gebruiksaanwijzing bij deze korrels geeft een hoeveelheid aan die vergelijkbaar is met de dubbele hoeveelheid stikstof die landbouwers aan hun teelt mogen toedienen. Daardoor kunnen deze dooizouten een impact hebben op de waterkwaliteit.
Het gaat om zeer hoge dosissen stikstof die gebruikt worden in een periode waarin landbouwers geen meststoffen mogen geven en die ook kunnen afstromen naar bodem, grond- en oppervlaktewater
Dat is ook te horen bij Boerenbond. “Op zich moet de ureumstikstof nog omgezet worden door bodembacteriën richting nitraat om effectief gemeten te kunnen worden in het MAP-meetnet dat focust op nitraat, maar het speelt absoluut wel mee als stikstofhoudende component”, verduidelijkt Caroline Van der Heyden, expert mestbeleid bij Boerenbond. “Je mag het aanzien als extra urine die in het water komt, want ureum is in se gewoon urine. Bovendien kan het effect op grondwater ook als zeer groot beschouwd worden door de grote uitspoelingsgevoeligheid.”
Om die reden geeft Boerenbond aan zeer bezorgd en verontwaardigd te zijn over het gebruik van dooikorrels, die als “milieuvriendelijk” worden beschouwd. “Bij de dooikorrels gaat het om zeer hoge dosissen stikstof die gebruikt worden in een periode waarin landbouwers geen meststoffen mogen geven en die ook kunnen afstromen naar bodem, grondwater en oppervlaktewater. Landbouwers doen veel inspanningen om zich te houden aan de zeer strenge mestwetgeving. Deze dooikorrels hebben een hogere stikstofwaarde dan wat een landbouwer überhaupt mag gebruiken op teelten die dit kunnen opnemen. We kaarten dit punt dan ook mee aan in de discussie over de evaluatie van de MAP-meetpunten. Dit mag zeker niet op conto van de landbouwsector geschreven worden”, aldus de landbouworganisatie.
