Wat brengt de toekomst voor de Europese landbouw?

In de komende jaren wordt de architectuur van de Europese landbouw opnieuw uitgetekend door de hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en de ontwikkeling van de nieuwe voedselstrategie. Euractiv geeft een voorproefje van wat in 2020 op stapel staat voor het GLB, biologische landbouw en de Green Deal.

Het jaar 2020 werd sinds het eind van de vorige eeuw gezien als eindpunt voor veel zaken. Het moest de deadline worden van veel ontwikkelingsdoelstellingen, zoals het einde van de wereldwijde hongersnood. Nu het zover is, lijkt 2020 meer op de piek van een transitieperiode waarvan het einde nog niet in zicht is. Hetzelfde kan gezegd worden van de toestand van de landbouw in de Europese Unie, waarvoor er eerder gezaaid wordt in plaats van te oogsten.

 

Die tijd van zaaien gaat gepaard met grote veranderingen. In het parlement en de commissie hebben nieuwe spelers hun intrede gedaan en de nieuwe zevenjarige begroting ligt er op tafel. Het lijkt misschien alsof er met kleine stapjes vooruit gegaan wordt, of zelfs achteruit. Toch staat de Europese landbouw op een cruciaal punt en zullen de beslissingen een impact hebben op hoe de wereldwijde voedselvoorziening van morgen er zal gaan uitzien.

 

Wat ligt er op de plank in 2020?

 

De kans dat de hervorming van het GLB, het belangrijkste subsidieprogramma voor de landbouw, dit jaar zal beklonken worden, is vrij klein. Toch wordt de eindspurt van de onderhandelingen ingezet. De bal ligt momenteel in het kamp van de lidstaten. Het exacte bedrag dat aan het GLB wordt besteed, moet nog vastgelegd worden en zal afhangen van de parallelle discussies over de begroting voor de komende zeven jaar.

 

Ondertussen leggen de EU-ministers en de Europarlementairen de laatste hand aan hun standpunten over de begroting en de lijst van groene investeringen die in aanmerking komen voor subsidies.

 

De nieuwe landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski stelde tijdens zijn hoorzitting in het Europees parlement dat het oorspronkelijke voorstel voor het nieuwe GLB van de vorige commissie niet definitief is en dus nog kan gewijzigd worden. Een compleet nieuw voorstel dat van nul start, is niet aan de orde. Maar in het licht van de nieuwe Europese Green Deal kunnen vergroeningsmaatregelen en betere milieuvoorwaarden de sleutel vormen om wijzigingen aan het oorspronkelijke voorstel door te drukken.

 

Het zal vrijwel onmogelijk zijn om de hervorming van het GLB voor de start van de begrotingsperiode 2021-2027 erdoor te krijgen. Daarom zullen ook overgangsmaatregelen nodig zijn voor de komende twee jaar.

 

De langverwachte Farm to Fork-strategie (F2F) wordt in het voorjaar bekendgemaakt. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil met deze strategie een allesomvattend EU-voedselbeleid uitrollen die elke stap in de voedselketen, van productie tot consumptie, omvat. De F2F moet de hoeksteen worden van het ambitieuze milieubeleid van de commissie en legt de lat hoog voor duurzame landbouwpraktijken.

 

De aangekondigde strategie om de biologische landbouw op Europees niveau te stimuleren, wordt een eerste test. Wojciechowski sprak al over een ‘offensief’ actieplan dat in 2020 uitgerold zal worden en waarin zal gekeken worden hoe de biologische productie ertoe kan bijdragen om de duurzaamheid in de volledige agrovoedingsketen te verbeteren. Hij ziet de consumptie als de belangrijkste hindernis voor de ontwikkeling van biologische landbouw in Europa. Het probleem ligt volgens hem in de markt en de manier waarop biologische producten vandaag verkocht worden.

 

Tot slot is er de beruchte Green Deal. Het legt de beginselen vast om de huidige landbouwsector in de EU meer consistent te maken.

 

Uit een recent rapport van het Europees Milieuagentschap (EMA) blijkt dat de vergroeningsmaatregelen, die in 2013 in het kader van de toenmalige GLB-hervorming werden ingevoerd, niet voldoende hebben opgeleverd. Dat is voor Hans Bruyninckx, directeur van EMA, het bewijs dat de landbouw nog steeds de grootste bedreiging vormt voor de biodiversiteit en de natuur in Europa.

 

Ook de handel met derde landen zal worden herbekeken. Het belangrijkste beginsel van de F2F is namelijk dat de volledige agrovoedingsketen zoveel mogelijk moet ingekort worden. Maar het principe om de handel van diervoerders en landbouwproducten over lange afstand te verminderen, botst met het handelsbeleid dat de commissie in het verleden voerde. Zo staat het terugdringen van de invoer van sojabonen uit Amerika, waar Wojciechowski al op aandrong, in contrast met het beleid ten aanzien van de VS en de Mercosur-landen.