VUB: "Rotatie van de aarde beïnvloedt snelle CO2-stijgingen"

Aardrotatie

De rotatie van de aarde speelt een belangrijke rol bij het veroorzaken van snelle natuurlijke stijgingen van koolstofdioxide (CO₂), vooral tijdens perioden van hoge tilt van de aardas. Dat stelt een internationaal onderzoeksteam van de VUB, het Glaciologielaboratorium van de Université Libre de Bruxelles en het Environmental Geosciences Institute van de Université Grenoble-Alpes, op basis van hogeresolutiemetingen van Antarctische ijskernen.

"We ontdekten zeven CO2-sprongen die zich tussen 260.000 en 190.000 jaar geleden voordeden. In de afgelopen 500.000 jaar zijn in totaal 22 van deze sprongen geïdentificeerd. De analyses tonen aan dat 18 van deze CO2-sprongen plaatsvonden wanneer de aardas meer dan gebruikelijk gekanteld was", vertelt  Etienne Legrain, paleoklimatoloog bij de afdeling Water en Klimaat van de VUB. Die kanteling verandert op een natuurlijke manier over een periode van ongeveer 41.000 jaar en beïnvloedt hoe zonlicht de aarde bereikt, wat op haar beurt de hoeveelheid CO2 die vrijkomt uit bijvoorbeeld oceanen en vegetatie beïnvloedt.

"Het onderzoek laat zien dat wanneer belangrijke oceaanstromingen (zoals de Atlantische Meridionale Omkeringscirculatie (AMOC)) vertragen, dat kan leiden tot extra CO2-uitstoot vanuit oceaan en land. Die bijkomende emissie treedt vooral op tijdens perioden van hoge kanteling van de aarde, wat deze sprongen veroorzaakt", aldus Legrain.

Natuurlijke vs. menselijke activiteit

Legrain benadrukt evenwel dat de natuurlijke CO2-sprongen maar een fractie zijn, in vergelijking met de koolstofdioxide die door menselijke activiteit aan de atmosfeer wordt toegevoegd. Zo zouden natuurlijke sprongen het CO2-gehalte met ongeveer 10 deeltjes per miljoen (ppm) per eeuw verhogen, terwijl menselijke activiteit het in slechts een halve eeuw met meer dan 100 ppm per eeuw verhoogt, 20 keer meer dus.

Als de AMOC in de toekomst verzwakt door de klimaatverandering, zou er opnieuw een CO2-sprong kunnen plaatsvinden, zegt Legrain. "Dat zou gelijkstaan aan vier jaar aan door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen over een periode van een eeuw, bovenop de koolstofdioxide die mensen al uitstoten, waardoor het mondiale broeikaseffect verder toeneemt", besluit Legrain.