Voedselbanken trachten met winkelformule voedselverspilling tegen te gaan
Steeds meer mensen doen een beroep op de voedselbank, terwijl het aanbod afneemt. Dat vertelt Piet Vanthemsche, voorzitter van de Belgische Federatie van Voedselbanken. Het tegengaan van voedselverspilling is naast hongerbestrijding één van de doelstellingen van de voedselbanken. Door van pakketten over te stappen naar een winkelformule denken de voedselbanken ook meer op maat van de klant te kunnen werken.
209.000 Vlamingen doen maandelijks een beroep op de Voedselbank. “We hebben nog nooit zoveel mensen over de vloer gehad”, vertelt Vanthemsche die het aantal klanten van de Voedselbanken afgelopen jaren gradueel zag stijgen. De Belgische Federatie van Voedselbanken telt negen regionale voedselbanken en 676 aangesloten verenigingen waar duizenden medewerkers helpen bij de voedselverstrekking. Vorig jaar werd er 23.036 ton voedsel verstrekt, goed voor 46 miljoen maaltijden. Door haar werking staan de voedselbanken in voor zowel de vermindering van de voedselverspilling als de bestrijding van honger.
Tegenover de stijgende vraag, ziet Vanthemsche het aanbod juist dalen. “We ontvangen al sinds de coronaperiode minder restpartijen uit de voedingsindustrie", aldus Vanthemsche. Met een aandeel van 24 procent in de totale leveringen is de voedingsindustrie een belangrijke donateur. Andere toeleveranciers zijn onder meer de retailsector die 30 procent aanlevert van alle voeding en veilingen die vier procent doneren.
Minder groente door energiecrisis
Ook deze laatste groep is dit jaar wat minder gul. “Wij hebben het vermoeden dat dit samenhangt met de energiecrisis waardoor er minder groenten gekweekt worden in de serre”, stelt de oud-Boerenbondvoorzitter. Hij verwacht wel dat dit aanbod opnieuw zal toenemen. Uit het duurzaamheidsrapport van de Belgische veilingen bleek in 2021 dat twee procent van hun groente en fruit onverkocht blijft. “Donatie aan liefdadigheidsinstellingen is de eerste afzetkeuze voor dit overschot”, zo klinkt het.
Ook supermarkten zeggen dat hun onverkochte producten de weg naar de voedselbanken in toenemende mate weten te vinden. “Amper 1,5 procent van alle voeding in de rekken van onze supermarkten wordt uiteindelijk niet verkocht. Twee jaar geleden was dat nog 2 procent. Wat we niet verkopen, schenken we zoveel mogelijk weg. In 2022 gingen 33 miljoen maaltijden naar de voedselbanken en andere sociale organisaties. Dat zijn bijna 100.000 maaltijden per dag en een stijging van 32 procent sinds 2020”, vertelt Nathalie De Greve, directeur Duurzaamheid bij Handelsfederatie Comeos.
Volgens de handelsfederatie illustreren deze cijfers dat supermarkten steeds efficiënter omgaan met voedselafval. Het recent voorstel van Brussels milieuminister Maron waarbij hij pleit voor een verplichte voedselschenking vanaf de voorlaatste dag voor de houdbaarheidsdatum, is voor Comeos dan ook overbodig en ongewenst. De voedselbanken zelf dringen aan op instrumenten om de vrijgevigheid van vooral de industrie te stimuleren. “Ik denk aan het geven van fiscale voordelen aan voedingsbedrijven op de partijen die zij schenken”, aldus De Greve.
Minder verspilling bij consument
De voedselbanken dragen bij aan de vermindering van voedselverspilling, maar Vanthemsche ziet ook intern ruimte voor verbetering. Daarbij doelt hij onder andere op het feit dat een groot deel van de voedselverspilling bij de consument thuis ligt. “Dit is één van de redenen waarom steeds meer afgestapt wordt van de standaard pakketten en dat vestigingen steeds meer een winkelformule krijgen waarbij de mensen keuzevrijheid hebben welke producten ze wensen, in functie van hun gezinssamenstelling.”
