Vlaanderen zal sneller overstromingsgebieden afbakenen

De Vlaamse regering stemt in met de versnelde afbakening van overstromingsgebieden. “Gebruikers van gronden krijgen meer rechtszekerheid”, zegt minister van Leefmilieu Joke Schauvliege. “Zij kunnen immers de waterbeheerder verplichten hun grond aan te kopen of schadevergoeding vragen als hun grond actief ingeschakeld wordt in een overstromingsgebied.”

De evaluatie van de overstromingen van november 2010 wees op de nood aan bijkomende overstromingsgebieden om piekdebieten op te vangen. Deze conclusie staat eveneens in de resolutie van het Vlaams Parlement van 7 juli 2011 over het beheersen van wateroverlast in het kader van een integraal waterbeleid.

Om de afbakening van overstromingsgebieden en oeverzones te ondersteunen, voorziet het decreet Integraal Waterbeleid in een instrumentenmix van onteigening, recht van voorkoop, aankoopplicht en vergoedingsplicht. Momenteel kunnen overstromingsgebieden enkel worden afgebakend in stroomgebied- en bekkenbeheerplannen. Die plannen worden om de zes jaar vastgesteld.

Nu de Vlaamse regering instemt met de aanpassing van het besluit financiële instrumenten van het integraal waterbeleid, wordt het mogelijk ook tussentijds - sneller dus - overstromingsgebieden binnen de doelstellingen van de goedgekeurde waterbeheerplannen af te bakenen. Het besluit regelt het openbaar onderzoek, verzekert de rol van de bekkenbesturen en verbetert de voorziene informatieplicht door de initiatiefnemer van de afbakening.

Concreet kunnen de waterbeheerders versneld overstromingsgebieden realiseren én de kans op overstromingsschade beperken. Met de voorziene vergoedingsinstrumenten kunnen de overstromingsgebieden op een voor de gebruikers van de gronden aanvaardbare manier verwezenlijkt worden. Landbouwers worden vergoed voor de mogelijke schade ten gevolge van de verhoogde overstromingsfrequentie van hun gronden.

De financiële instrumenten die hiervoor aangewend kunnen worden, zijn de onteigening ten algemene nutte, het recht van voorkoop, de aankoopplicht en vergoedingsplicht. Het Vlaams gewest en de Vlaamse grondenbank hebben een recht van voorkoop op gronden die geheel of gedeeltelijk in afgebakende overstromingsgebieden en oeverzones liggen. De percelen waarop het recht van voorkoop ‘integraal waterbeleid' van toepassing is, zijn te raadplegen via het geoloket.

De eigenaar van gronden die geheel of gedeeltelijk in een afgebakend overstromingsgebied of een afgebakende oeverzone liggen, kan onder voorwaarden eisen dat de betrokken waterbeheerder zijn grond aankoopt. De eigenaar heeft vijf jaar tijd om zijn aanvraag in te dienen. De vergoedingsplicht geldt enkel voor gebruikers van land- en bosbouwgrond in actief ingeschakelde overstromingsgebieden. Na de actieve inschakeling van het overstromingsgebied heeft de gebruiker één jaar de tijd om een aanvraag tot vergoeding in te dienen bij de betrokken waterbeheerder.

“Om de bevolking beter te beschermen tegen wateroverlast en om de noodzakelijke infrastructuur te realiseren, is het belangrijk om over de nodige instrumenten te beschikken”, verklaart minister van Openbare Werken Hilde Crevits. “Naast de financiële instrumenten is er een informatieplicht in hoofde van de overheid ingebouwd. Een goede communicatie vergroot immers het draagvlak bij de inwoners en de landbouwers”, aldus Crevits.

Een lijst met nieuwe overstromingsgebieden die op stapel staan, is er niet. Wel plannen de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en sommige provincies het besluit te gebruiken zodra het definitief is goedgekeurd, verklaart het kabinet van Joke Schauvliege. Voor de VMM zou het om twee tot drie dossiers per jaar kunnen gaan. In de bestaande bekkenbeheerplannen zijn al 13 overstromingsgebieden afgebakend.