Vlaamse landbouwer in Oekraïne zit zonder stroom na Russische aanval

Tot enkele weken geleden verliepen de zaken relatief voorspoedig voor Tom Van Goey op zijn landbouwbedrijf in Oekraïne in Cherkasy, 200 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Kiev. Zijn tarwe, gerst en aardappeloogsten toonden behoorlijk opbrengsten en door de exportdeal tussen Rusland en Oekraïne slaagde hij en zijn kompaan Wim De Schutter erin 2.100 ton koolzaad te verschepen om zo ruimte vrij te maken voor de zonnebloemen. Op 22 juli sloten Oekraïne en Rusland, na bemiddeling van Turkije, een overeenkomst met de VN over het vervoer van graan, de zogenaamde graandeal.

Rusland trok zich zaterdag terug uit die deal, na aanvallen van de Oekraïners op verschillende Russische schepen, met als gevolg dat de prijzen op de Matif vandaag weer groen kleurde,. Gevolg van dit alles is dat de schepen (voor een tweede keer) geblokkeerd staan in de havens. Alhoewel er volgens de laatste informatie van maandagmiddag dan toch weer 12 schepen met graan vertrokken zijn uit de haven van Odessa, verkeren de boeren in Oekraïne in grote onzekerheid. “Het heeft momenteel geen zin om ladingen naar de haven van Odessa te brengen omdat er geen boten uitvaren en de wachtrijen aan de elevatoren oplopen”, vertelt Van Goey die drie weken geleden voor het eerst sinds het uitbreken van de oorlog tijdelijk was teruggekeerd in Oekraïne. Inmiddels is hij weer in België. Wim De Schutter verblijft als bedrijfsleider op het bedrijf in Oekraïne.

Inmiddels wekt hij zijn eigen stroom op met twee dieselgeneratoren die hij recent uit België overbracht. Door deze generatoren kan het drogen van de maïs, die momenteel nog geoogst wordt, voortgaan en zo kunnen ze ook de aardappelbewaring continueren. “Het is erger voor de bevolking die nu zonder stroom zit en waarschijnlijk een moeilijke winter tegemoet lijkt te gaan.” Alhoewel diesel in prijs gestegen is, voorziet hij ook voor de winter geen directe problemen op zijn bedrijf door de aanwezigheid van deze generatoren.

Van Goey heeft nog 3.500 ton tarwe en 1.800 ton gerst op stock dat hij de komende maanden had willen exporteren. In de voorbije weken heeft hij aanbiedingen op de interne, Oekraïense markt, afgeslagen omdat de prijzen 100 euro lager lagen dan bij aflevering in Odessa. Met vijf eigen trucks kan de boer met drie rondritten wekelijks 360 ton afvoeren bij de havenstad in het zuiden van het land. “Achteraf gezien had ik misschien wel op deze aanbiedingen moeten ingaan, maar zo is het altijd.”

Onzekerheden over transport en verkoop

Door de huidige stop twijfelt hij over zijn teeltplan voor volgend jaar. “Heeft het wel zin om volgend voorjaar in te zaaien, als de producten niet weg geraken? Hopelijk hervat de export snel, maar met de Russen weet je het nooit. Ze zijn nu zo laag gezonken dat ze letterlijk en figuurlijk de Oekraïense bevolking in de kou willen zetten.” In het najaar is er wel weer wintertarwe en winterkoolzaad ingezaaid op ongeveer 1.500 hectare om in 2023 te oogsten.

Behalve maïs heeft het bedrijf twee weken geleden de laatste aardappelen ingeschuurd. “We planten jaarlijks 120 hectare aardappelen en de opbrengst is elk jaar relatief stabiel dankzij irrigatie”, aldus Van Goey. In de loop van november starten ze met het vermarkten van de aardappelen. De prijsvorming is niet ideaal, geeft hij aan. “Dat komt omdat veel mensen na het uitbreken van de oorlog meer aardappelen in eigen tuintjes hebben gepoot waardoor de vraag in (super)markten lager ligt.”