Vlaamse fruitboomkwekers herzien strategie na jarenlange crisis
duidingDe aanhoudende crisis in de Europese fruitteelt laat ook de sector van fruitboomkwekerijen niet onberoerd. “Heel wat bedrijven zijn gestopt of hebben hun activiteiten sterk teruggeschroefd”, zegt men bij boomkwekerij René Nicolaï uit Alken. Door een teruglopende vraag naar nieuwe bomen en stijgende kosten kwam ook dit familiebedrijf in zwaar weer terecht. Dankzij een kapitaalinjectie van twee Nederlandse collega’s krijgt het bedrijf nu een nieuwe adem. De focus verschuift daarbij naar clubrassen, in de hoop de winstmarges te verhogen. Een andere Vlaamse kweker zocht zijn heil dan weer op buitenlandse markten.
Financiële injectie voor boomkwekerij René Nicolaï
Boomkwekerij René Nicolaï, met een geschiedenis van meer dan 100 jaar, is internationaal gerenommeerd. Het bedrijf uit Alken kweekt appel-, peren- en kersenbomen, waaronder ook clubrassen. Deze rassen worden gekweekt voor internationale veredelaars, die royalty’s ontvangen per verkochte boom. Waar de clubrassen vooral binnen Europa blijven, gaan de vrije rassen de hele wereld over.
Toch kwam ook dit gevestigde bedrijf recent in de problemen. “De voorbije jaren waren bijzonder moeilijk voor de Europese fruitteelt, met historisch lage prijzen tot gevolg. Fruittelers waren daardoor terughoudend om te investeren in nieuwe bomen, wat de prijzen voor fruitbomen fors deed dalen”, legt zaakvoerder Florent Geerdens uit aan VILT. “Tegelijk stegen onze kosten, onder andere voor personeel.”
Wat zijn clubrassen?
In de fruitteelt wordt onderscheid gemaakt tussen clubrassen en vrije rassen. Clubrassen – ook wel conceptrassen genoemd – zijn nieuwe, gepatenteerde variëteiten die worden gekweekt binnen een gesloten systeem. Slechts een beperkt aantal telers of organisaties krijgt de toestemming om deze rassen te produceren en op de markt te brengen. Daarbij horen vaste afspraken over marketing en promotie. Vrije rassen daarentegen mogen door iedereen worden geteeld, zonder specifieke beperkingen of voorwaarden.
Het bedrijf vroeg afgelopen maanden gerechtelijke reorganisatie aan bij de ondernemingsrechtbank in Hasselt. Die kende een uitstel van betaling toe tot en met 4 juli, waardoor René Nicolaï voorlopig beschermd is tegen schuldeisers. Intussen stapten twee Nederlandse boomkwekers in, die het bedrijf zowel financieel als operationeel ondersteunen.
“Boomkwekerij René Nicolaï is een begrip in de sector, met kennis en expertise die tot ver buiten België gewaardeerd wordt”, laten de nieuwe partners weten via Vlaamse media. “Wij geloven in het potentieel van het bedrijf en werken aan een reorganisatieplan dat de continuïteit op lange termijn moet garanderen.”
Bieden clubrassen een uitweg voor fruittelers?
17 maart 2023Focus op clubrassen en herstel van de markt
Een belangrijk onderdeel van het plan is een sterkere focus op clubrassen, aldus Geerdens. “Jaarlijks verkopen we tussen de 800.000 en 1 miljoen fruitbomen, waarvan net iets meer dan de helft clubrassen zijn. Dat aandeel willen we verder verhogen. Clubrassen bieden hogere marges dan de vrije rassen, waar de concurrentie ook veel heviger is.”
Geerdens ziet bovendien tekenen van herstel in de markt. “De vraag trekt opnieuw aan. De afgelopen jaren zijn veel Europese boomkwekers ingekrompen of failliet gegaan.” Daarnaast ziet hij blijvende kansen voor clubrassen, waarmee retailers zich kunnen onderscheiden op vlak van kwaliteit. “Met rassen als Magic Star, Red Modoc, Fred, Cosmic Crisp en het recent geïntroduceerde Goodness Me hebben we een sterk portfolio in handen.” De Nederlandse partners zijn zich daar volgens hem ook van bewust. “Zodra de situatie stabiliseert, kunnen zij deze rassen ook op hun kwekerij telen. Het is een win-winsituatie.”
Boomkwekerij Johan Nicolai zoekt afzet buiten Europa
Het verhaal van René Nicolaï staat niet op zichzelf. Elders in Europa zoeken kwekers ook naar manieren om zich aan te passen aan de krimpende markt. Boomkwekerij Johan Nicolai uit Sint-Truiden is daar een goed voorbeeld van. Ondanks de gelijkaardige naam is er geen familiale band tussen beide bedrijven.
“Vandaag gaat ongeveer zeventig procent van onze productie – jaarlijks zo’n 1 tot 1,2 miljoen boompjes – naar landen buiten Europa”, vertelt Laura Nicolai, één van de drie kinderen die intussen het familiebedrijf leiden. “Vooral Noord-Afrika, Algerije, Marokko en India zijn voor ons belangrijke afzetmarkten.” Vooral in India ziet zij nog veel groeipotentieel: “De appel wordt daar als een luxeproduct gezien, vergelijkbaar met hoe wij hier naar mango’s kijken.”
De situatie in Europa is echter een stuk somberder. De appelconsumptie is de afgelopen jaren sterk gedaald, en de concurrentie vanuit lage loonlanden zoals Polen speelt Vlaamse telers parten. Hierdoor is het appelareaal in Vlaanderen fors gekrompen.
Volgens Laura Nicolai is het onzeker of de appelteelt in Vlaanderen nog een toekomst heeft. “Ik vrees dat het areaal de komende jaren verder zal afnemen. Veel telers staan dicht bij hun pensioen, en door de lage prijzen is opvolging vaak geen optie. Toch zijn er ook goed draaiende bedrijven met veel potentieel, dus volledig verdwijnen zal de appelproductie in onze regio niet.”
