Verbod op kraaienbestrijding dreigt landbouwbedrijven te treffen
De kraaienbestrijding in Vlaanderen staat onder druk. Dit na de weigering van ANB om nieuwe vergunningen voor de bestrijding ervan uit te vaardigen. Voor zo’n 20 van de 180 Vlaamse WBE’s en individuele jachtrechthouders is de bestrijding inmiddels niet meer toegestaan. “Dat is mogelijk een groot probleem voor de Vlaamse land- en tuinbouw gezien kraaien, kauwen en eksters heel wat schade kunnen veroorzaken aan landbouwgewassen”, klinkt het bij Boerenbond. Vooral biologische akkerbouwers worden hierdoor getroffen. Gangbare landbouwers zetten ook chemische gewascoatings in om kraaien, eksters en kauwen te weren van hun pas ingezaaide velden. Maar ook deze coatings verdwijnen langzaam uit de markt.
Kraaien, kauwen en eksters zijn opgenomen in het Soortenbesluit als beschermde diersoorten en mogen daarom niet bejaagd worden. De bestrijding van kraaien mag uitgevoerd worden om belangrijke schade aan professioneel geteelde gewassen te verkomen, om wilde fauna en flora te beschermen of om natuurlijke habitats in stand te houden. In dat geval kunnen jagers bij het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) een afwijking vragen op het Soortenbesluit.
Deze vergunning werd in het verleden voor meerdere jaren verstrekt aan de 180 wildbeheereenheden (WBE's) die Vlaanderen rijk is. Individuele jachtrechthouders moesten deze vergunning elk jaar vernieuwen. Jachtrechthouders die voor dit jaar een vergunningsaanvraag indienen, stuitten bij ANB plotseling op een muur. “Er worden niet langer vergunningen (uitzonderingen op het soortenbesluit) verstrekt”, klinkt het bij jagersvereniging Hubertus Vereniging Vlaanderen, die de administratie van 180 WBE’s in Vlaanderen beheert. Zo’n 20 WBE’s, waarvan de vergunning die jaar verliep, stuiten op hetzelfde probleem en mogen niet langer kraaien bestrijden.
In hun vergunningsaanvraag doen de jagers meestal een beroep op de overlast die kraaiachtigen (kraaien, kauwen, en eksters) veroorzaken aan gewassen en voerkuilen. Terwijl dat voorheen volstond om een vergunning te bekomen, lijkt ANB nu een stuk minder soepel. “Er bestaan in Vlaanderen geen concrete cijfers over de schade die ze zouden veroorzaken”, schrijft ANB in reactie op een vergunningsaanvraag van een jachtrechthouder.
"Motivatie voor vergunningsaanvraag te beperkt"
In de brief aan de jachtrechthouder, die VILT kon inkijken, weigert ANB de vergunningsaanvraag. “Gelet op de vereisten van de Europese rechtspraak en de richtsnoeren moet steeds worden aangetoond dat er sprake is van ernstige schade die de normale bedrijfsrisico’s te boven gaat. Dit gebeurt niet in de voorliggende, alwaar de aanvrager zelf een inschatting mag opgeven van de ‘belangrijke schade’ die wordt verwacht.”
Volgens Christophe Rutsaert van jagersvereniging Hubertus Vereniging Vlaanderen stuiten alle aanvragers op dit argument. Volgens ANB zou de motivatie steeds te beperkt zijn om een afwijking van het Soortenbesluit toe te staan. “Wanneer een afwijking wordt aangevraagd, moet het nagestreefde doel duidelijk en nauwkeurig worden aangegeven en moet op grond van nauwkeurige wetenschappelijke gegevens worden aangetoond dat de afwijkingen geschikt zijn om die doelstelling te bereiken”, klinkt het.
In de vergunningsaanvraag wijst de jachtrechthouder ook op de verstoring van de fauna en flora door een grote populatie van kraaiachtigen. Dit zou onder andere kwetsbare grondbroeders zoals bijvoorbeeld patrijzen, kieviten of fazanten in gevaar brengen. Ook dit argument wordt door ANB van tafel geveegd wegens onvoldoende bewijs. “INBO werkt momenteel aan een studie rond predatiedruk op grondbroedende akker- en weidevogels, waaronder ook predatie door kraaiachtigen. Dat rapport zal pas in de loop van 2024 klaar zijn”, geeft het agentschap nog mee.
Schade aan jonge planten en de maïskuil
De nieuwe visie van ANB stelt landbouwers volgens Boerenbond voor grote problemen. “Kraaiachtigen berokkenen veel schade in het voorjaar doordat ze zaden of juist ontkiemd plantgoed wegpikken”, vertelt Nick François, van de studiedienst Natuur en Jachtbeleid bij Boerenbond. Naast de jonge planten lopen ook de voerkuilen risico. Kraaiachtigen pikken er gaatjes in om aan voer te komen met het risico waterinsijpeling en schade als gevolg.
Melkveehouder Thomas Linssen uit Kinrooi ondervangt dit probleem door wortelnetten over de sleufsilo te leggen. “Hierdoor kunnen de kraaien niet bij het plastic”, vertelt hij. In de maïsteelt heeft de melkveehouder meer overlast van kraaien die soms hele rijen planten uittrekken. “In het verleden kon dat goed bestrijd worden met de coating Mesurol en nadat dit uit de markt gehaald is, maken we gebruik van Korit coating. Dat heeft een iets mindere werking, maar in combinatie met bestrijding van de kraaien kunnen we de schade beperken.”
Over enkele jaren is Korit coating ook niet meer toegestaan en zijn we aangewezen op kraaienbestrijding, maar dat is dan misschien ook niet meer mogelijk
Linssen voorziet grote problemen in de toekomst. “Over enkele jaren is Korit coating ook niet meer toegestaan en zijn we aangewezen op kraaienbestrijding, maar dat is dan misschien ook niet meer mogelijk.” De WBE rond Kinrooi heeft nog een ontheffingsvergunning voor twee jaar. Jaarlijks worden er enkele honderden kraaien bestreden, hetzij met een geweer, hetzij met vallen.
Problemen acuut bij biologische telers
Bij biologische akkerbouwers is het probleem nu al acuut. Daar mogen chemische coatings immers niet toegepast worden. Een biologische akkerbouwer, die anoniem wil blijven, zit met de handen in het haar. “Door dieper te zaaien en vogelverschrikkers in te zetten, proberen we de schade te beperken, maar dat is een extra kostenpost en minder of niet effectief. Al die vlaggen en verschrikkers zijn ook hinderlijk bij de mechanische onkruidbestrijding. Alles moet van het veld en daarna er terug op”, vertelt hij aan VILT.
Op de vraag hoe jagers in hun vergunningsaanvraag voldoende bewijs kunnen leveren dat kraaien ernstige schade berokkenen aan jonge teelten, antwoordt Christophe Rutsaert van Hubertus Vereniging Vlaanderen als volgt: “Boeren moeten massaal schadeclaims indienen en deze claims met beelden staven. Dat kan als bewijslast dienen.” De jagersvereniging maakte deze week een video waarin zij uitleggen hoe men schadeclaims kan indienen.
Woord tegen woord
ANB ontkent dat het niet langer vergunningen verstrekt voor de bestrijding van kraaiachtigen. "Door ANB werd één aanvraag inderdaad formeel geweigerd. Hiertegen werd zover bekend géén beroep ingesteld bij de Raad van State, hetgeen er toch op wijst dat de argumenten die men aanhaalt niet zomaar (juridisch) hard zijn te maken”, aldus woordvoerder Jeroen Denaeghel.
Over de andere vergunningsaanvragen die de voorbije maanden zijn ingediend, zegt ANB dat deze niet geweigerd zijn, maar "in behandeling". Jagersvereniging Hubertus heeft echter weinig hoop op een goede afloop en wijst op het feit ANB volgens het Soortenbesluit binnen de twee dagen moet beslissen over de aanvraag. “Is dat niet het geval dan wordt de aanvraag geacht geweigerd te zijn", zo valt te lezen.
Ook is onze redactie in bezit van een tweede weigering van een vergunningsaanvraag waarin ANB schrijft dat er voorlopig “geen vergunningen verleend worden rond de bestrijding van beschermde soorten”. De overheidsdienst zegt te werken aan een nieuw werkkader rond de afwijkingen van het Soortenbesluit. Geconfronteerd met deze extra informatie, blijft een aanvullende reactie van ANB uit. Ook op de vraag wat voor een soort “nauwkeurige wetenschappelijke gegevens” jagers bij het indienen van een vergunningsaanvraag kunnen aandragen, blijft een reactie uit.
