Veelbelovende oogstverwachtingen doet Spanje dromen van prijsverlaging olijfolie

De voorbije twee jaar werd de teelt van olijven op de proef gesteld door hoge temperaturen, droogte en stijgende energiekosten. De markt werd verstoord waardoor de olijfolieprijzen recordhoogtes bereikten. Ze stegen tot 50 procent ten opzichte van het voorgaande jaar, waardoor veel consumenten olijfolie inruilden voor zonnebloemolie. Sinds januari zijn de prijzen ondertussen al wat gedaald, maar zijn ze toch nog 20 procent hoger dan vorig jaar.

"De vooruitzichten voor de olijvenoogst in 2024/2025 zijn echter veel beter dan voorgaande jaren, vooral in Spanje", dat laat econoom en expert olijfolie Dimitra Aliefs weten aan nieuwswebsite Euractiv. Spanje produceert 45 procent van alle olijfolie ter wereld en 70 procent van alle olijfolie in de EU. Aliefs noemde ook de goede oogstverwachtingen in Griekenland, de op twee na grootste producent van de EU. Ondanks de droogte zouden de olijfgaarden veel baat gehad hebben bij de voorjaarsregens in Spanje. De productiekosten zouden er geleidelijk ook weer normaal worden. Volgens Alief zullen de olijfprijzen waarschijnlijk dalen van 9 euro per kilo naar de 'normale' 5 euro tot 6 euro per kilo.

De productieverwachtingen in Italië daarentegen schetsen een veel minder optimistisch beeld. De olijfbomen in de belangrijkste Italiaanse producerende regio's zijn beschadigd geraakt door de hittegolven en ernstige droogte deze zomer, zo schreef Olive Oil Times. Veel olijfbomen in Puglia vertonen tekenen van waterstress, waarbij veel olijven aan de takken verdrogen. Naar verwachting zou de schade leiden tot een historisch dieptepunt in de productie. "Ernstige en aanhoudende droogte dwingt boeren ook tot noodirrigatie tegen exorbitante kosten”, reageerde landbouworganisatie Coldiretti Puglia.

Zonnebloemolie in mediterrane keuken

Door de hoge olijfolieprijzen neemt zonnebloemolie ondertussen de overhand in Europa. Zelfs in Spanje, waar olijfolie een belangrijke economische en culturele rol speelt, schakelden huishoudens over van hun geliefde 'vloeibare goud' naar de meer betaalbare zonnebloemolie. Deze zomer heeft zonnebloemolie, olijfolie onttroond als koning van de keuken in Spanje. Er werd 107 miljoen liter olijfolie en 179 miljoen liter zonnebloemolie in de eerste helft van 2024 verkocht.

Nieuwe business voor criminelen

De recordprijzen maken het ‘vloeibare goud’ ook zeer gegeerd bij criminelen. Zo is olijfolie ondertussen het meest gestolen artikel uit Spaanse supermarkten. En het zijn niet enkel winkeldieven, volledige criminele bendes zien olijfolie en olijven als verleidelijk doelwit. Zo is een dievenbende er onlangs bijna in geslaagd om een halve ton olijven te stelen in een olijfgaard nabij Sevilla. De politie vond ook valse vrachtdocumenten waarmee de gestolen olijven verkocht konden worden met valse claims over hun herkomst en traceerbaarheid.

Volgens de Spaanse politie werd ondertussen naar 371 mensen een onderzoek gestart voor het stelen van olijven tijdens het oogstseizoen 2023-24, 48 mensen werden effectief gearresteerd. "Alleen al in de provincie Sevilla werden 129 mensen onderzocht of gearresteerd voor misdrijven zoals diefstal van olijven, bezit van valse papieren, fraude en andere misdrijven die verband houden met het oogsten van olijven", verklaart de politie aan de Britse krant The Guardian.