Subsidies aan Natuurpunt voor grondaankoop verdrievoudigd sinds 2020
Sinds de start van deze legislatuur zijn de subsidies die Natuurpunt van de Vlaamse overheid heeft ontvangen voor de aankoop van gronden, verdriedubbeld. In 2022 ging het maar liefst om 29,3 miljoen euro. Rekenen we alle subsidies bij elkaar die Natuurpunt sinds begin 2020 ontving, dan gaat het op drie jaar tijd om 107 miljoen euro. Dat blijkt uit een schriftelijke vraag die Open Vld-parlementslid Bart Van Hulle aan Vlaams omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA) stelde.
Subsidies voor grondaankopen
Op basis van de cijfers die Van Hulle ontving van de minister, stelt hij vast dat Natuurpunt vzw in 2020 19,6 miljoen euro subsidies heeft ontvangen van de Vlaamse overheid voor de aankoop van gronden. In 2021 ging het om 13,9 miljoen euro en afgelopen jaar steeg dat bedrag tot 29,3 miljoen euro waarmee in totaal 906 hectare grond werd aangekocht. “Dat betekent dat de natuurorganisatie op drie jaar tijd bijna 63 miljoen euro aan subsidies heeft gekregen, enkel en alleen voor grondaankopen”, benadrukt het Open Vld-parlementslid. Ter vergelijking: sinds de oprichting van Natuurpunt in 2000 schommelde dat bedrag tussen vijf en negen miljoen euro per jaar.
Kluwen aan subsidies
Naast subsidies voor grondaankopen (29,3 miljoen euro) krijgt Natuurpunt vzw nog een hele resem andere steunbedragen. Uit de schriftelijke vraag blijkt dat het in 2022 om volgende subsidies gaat: beheersubsidies (7,9 miljoen euro), subsidies voor éénmalige werken (8,3 miljoen euro), een jaarlijkse subsidie als erkende milieu- en natuurvereniging (920.000 euro), subsidies voor opmaak van beheerplannen (29.000 euro), subsidie voor bebossing en herbebossing (225.000 euro), subsidies voor projecten die de sociale functie bevorderen (405.000 euro), werkingsmiddelen voor onthaalpoorten (485.000 euro), subsidie voor inzet van personeelsleden in DAC-statuut (36.000 euro), subsidies Vlaams Interprofessioneel akkoord en subsidies eindejaarspremie VIA (385.000 euro).
In 2022 gaf de Vlaamse overheid in totaal 47,9 miljoen euro aan Natuurpunt vzw. “Als we het bekijken over de laatste legislatuur en we nemen daarvoor gemakshalve begin 2020 als start, dan zien we dat de natuurvereniging 107 miljoen euro kreeg van de Vlaamse overheid. Sinds de oprichting van Natuurpunt vzw in 2000 gaat het om 372 miljoen euro”, aldus Van Hulle.
Vlaamse overheid koopt steeds meer landbouwgrond op
21 maart 2023Kluwen aan vzw’s
Hij wijst erop dat Natuurpunt niet alleen bestaat uit Natuurpunt vzw. “Er zijn nog vier vzw’s onder de koepel Natuurpunt die subsidie ontvingen in 2022. Natuur en Landschapszorg vzw ontving 2,8 miljoen euro, Natuurpunt Beheer vzw 1,7 miljoen euro, Natuurpunt Natuuracademie vzw 1,2 miljoen euro en Natuurpunt Studie vzw 277.000 euro”, verduidelijkt Bart Van Hulle.
Bovendien zijn er ook lokale afdelingen van Natuurpunt die rechtstreeks subsidies kregen van de Vlaamse overheid. De afdeling Natuurpunt Antwerpen Noord en Kempen vzw (151.749 euro), Natuurpunt Waasland vzw (143.000 euro), Natuurpunt Gent vzw (133.821 euro), Natuurpunt Limburg vzw (81.751 euro), Natuurpunt Meetjesland vzw (81.021 euro), Natuurpunt Schijnvallei vzw (80.978 euro), Natuurpunt De Bron vzw (80.543 euro), Natuurpunt Oost-Brabant vzw (80.434 euro), Natuurpunt De Torenvalk vzw (80.265 euro), Natuurpunt Brugs Ommeland & Middenkust vzw (80.070 euro), Natuurpunt Midden West-Vlaanderen vzw (79.569 euro) en Natuurpunt Hobokense Polder vzw (70.588 euro). Samen nog eens goed voor 1,1 miljoen euro.
Volgens Van Hulle betekent dit dat naast de 47,9 miljoen euro voor Natuurpunt vzw, er nog 7,2 miljoen euro subsidie meer werd uitbetaald door de Vlaamse verheid. “Dat brengt het totale subsidiebedrag op 55 miljoen euro. Bovendien worden er naast die Vlaamse subsidies ook nog subsidies verleend door Europa, provincies, steden en gemeenten. Iets wat verder onderzoek vergt”, klinkt het.
Monopolie en protectionisme
Van Hulle concludeert op basis van deze cijfers dat de recente toename van de subsidies aan Natuurpunt, onder meer voor grondaankopen, een beleidskeuze is. “Wie subsidies vraagt en die krijgt, valt niets te verwijten. Ik ga ervan uit dat Natuurpunt goed werk levert. Hun doel is alvast nobel”, meent hij.
Toch valt het hem op dat Natuurpunt 87 procent van alle subsidies voor natuuraankopen en -beheer voor erkende terreinbeherende verenigingen ontvangt. Naast Natuurpunt hebben ook Limburgs Landschap vzw en Durme vzw zo’n erkenning. Zij ontvangen respectievelijk 2,3 miljoen en 1,5 miljoen euro. “Van concurrentie is dus eigenlijk geen sprake, Natuurpunt krijgt bijna alle subsidies”, aldus de Open Vld’er.
Het zijn enkel deze drie terreinbeherende verenigingen die ook subsidies kunnen krijgen voor grondaankopen van de Vlaamse overheid. “Het is het Agentschap Natuur en Bos (ANB) dat beslist over de erkenning. Eén van de voorwaarden om erkend te worden als terreinbeherende vereniging is dat men al gedurende negen jaar natuurreservaten beheert en dat het om minstens 35 erkende natuurreservaten gaat met een totale oppervlakte van minimum 1.000 hectare”, vertelt Van Hulle. “Dit lijkt op protectionisme.”
Als terreinbeherende verenigingen steun aanvragen voor de aankoop van gronden, dan krijgen zij tot 90 procent van de aankoopprijs gesubsidieerd. “Bovendien hebben terreinbeherende organisaties in natuur- en bosgebied een recht van voorkoop als ze het beheer doen. Het is het ANB die hen de mogelijkheid geeft om te beheren. Niet-terreinbeherende verenigingen worden dus eigenlijk achtergesteld", stelt hij vast.
Als aankoopsubsidies worden verminderd en beheersubsidies worden opgetrokken, dan kunnen eigenaar-landbouwers ook een verdienmodel halen uit beheer
Hogere beheervergoeding in plaats van aankoopsubsidies?
Naast subsidies voor de aankoop van gronden zijn er ook beheersubsidies. “Daar kunnen ook private eigenaars een beroep op doen. Maar zij hebben niet de vrijwilligerspool waar organisaties als Natuurpunt op kunnen rekenen voor het beheer. Om die reden is het voor private eigenaars, en ook voor landbouwers, moeilijk om een verdienmodel te maken van natuurbeheer en dus haken ze af”, meent Van Hulle.
Hij vraagt zich dan ook af of een overheid subsidies moet geven aan verenigingen om gronden aan te kopen. “Op die manier geeft de overheid eigendom weg en verarmt ze.” Het Vlaams parlementslid vindt het een goed idee om de aankoopsubsidies drastisch te verminderen en de beheersubsidies op te trekken. Dit zal als gevolg hebben dat ook eigenaar-landbouwers aan beheer kunnen doen en dus is er een gelijker speelveld. Op die manier maak je een verdienmodel voor de landbouwer en ook voor de eigenaar”, meent hij.
Tot slot wil Van Hulle dat er ook meer controle komt op de uitvoering van het natuurbeheer en het aanwenden van de subsidies. “Vandaag is daar weinig tot geen controle op. Ook dat is voor verbetering vatbaar”, besluit hij.
Bron: Eigen berichtgeving
