Studiedag over nutriëntenrecuperatie toont potentieel voor kringlooplandbouw
De studiedag van Nutricycle Vlaanderen in Drongen trok tientallen geïnteresseerden uit diverse sectoren, van landbouw tot onderzoeksinstellingen en overheden. Het Vlaams nutriëntenplatform ‘Nutricycle Vlaanderen’ is vorig jaar gelanceerd met het doel om de transitie van nutriëntenverwijdering naar nutriëntenrecuperatie uit mest- en (rest)stromen vorm te geven, versnellen en ondersteunen. Tijdens de studiedag kwamen verschillende initiatieven en projecten op het gebied van recuperatie en recycling van minerale nutriënten uit mest, afvalwater en agroreststromen naar voren.
Vlaanderen zet in op de overgang naar een circulaire economie waarbij reststoffen zoveel mogelijk opnieuw worden ingezet in het systeem. Met het oog hierop werd vorig jaar, in samenwerking met de universiteit van Gent, Nutricycle Vlaanderen opgericht, een platform dat het proces van nutriëntenrecuperatie moet versnellen. Bij nutriëntenrecuperatie worden nutriënten uit biomassa gerecupereerd in plaats van verwijderd. Zowel minerale nutriënten (N, P, K) als organisch materiaal zijn daarbij belangrijk.
De organisatie geeft op haar website een op dit moment zeer actueel voorbeeld van nutriëntenrecuperatie: "mest kan je zien als afval, maar er zitten ook nutriënten in zoals fosfor, stikstof en kalium die nog bruikbaar zijn. Momenteel worden aanzienlijke hoeveelheden stikstof uit de dunne fractie van mest door waterzuivering omgezet tot het gasvormige N2 dat vervolgens via het energie-intensieve Haber-Bosch proces terug tot kunstmest wordt omgezet. Verschillende technieken laten toe de ammoniakale en nitraatstikstof uit de dunne fractie van mest te recupereren. Deze stikstof kan vervolgens terug als meststof worden gebruikt waardoor de nutriënentkringloop gesloten wordt."
Volwaardige kunstmestvervanger
Inès Verleden van Inagro deed in het ReNu2FarmCAP project onderzoek naar de inzet van herwonnen meststoffen in de tuinbouw. Ook daar waren de resultaten veelbelovend. De kunstmestvervangers, of zogenaamde Renure, hadden nagenoeg dezelfde resultaten als kunstmest en er was geen negatieve impact op het milieu. Bij VILT publiceerden we enkele weken geleden al een artikel over de inzet van koeienurine door een boomkweker in plaats van kunstmest.
Volgens Erik Meers, professor aan de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van UGent en verbonden aan Nutricycle Vlaanderen, kan Renure bijdragen aan het verminderen van de milieulast en de kringloop helpen sluiten in de landbouw. Renure staat voor recovered nitrogen from manure, en betekent gerecupereerde meststoffen uit dierlijke mest. Nutriëntenrecuperatie (Nutricycle) uit mest zou enerzijds bijdragen aan het oplossen van het mestoverschotprobleem in Vlaanderen, tevens zou het de afhankelijkheid van de energie-intensieve kunstmest kunnen verminderen.
Het agrarische studie- en adviesbureau DLV ontwikkelde de tool Nitroman die het potentieel van mestverwerking in kaart brengt. Wouter Lampert gaf namens DLV het voorbeeld van een Nederlandse rundveehouder met 400 dieren en 40 hectare land die tienduizenden euro’s goedkoper uit is met een mestverwerkingsinstallatie. Door mestverwerking, waarbij er nutriënten uit de mest verwijderd worden, kan hij meer mest op het land kwijt en dalen de kosten van de mestafvoer. Anderzijds kan hij de nutriënten als kunstmestvervangers gebruiken en dalen ook hier de uitgaven.
Wetgeving loopt achterop
Volgens de Nederlander zou mestverwerking nog interessanter worden als de gewonnen meststoffen volledig ingezet mogen worden als kunstmestvervangers. Dat is vandaag niet het geval en dat is één van de grote bezwaren en lobbyactiepunten van Nutricycle Vlaanderen. Meers was enkele jaren geleden betrokken bij het SAFEMANURE-onderzoek van de Europese Commissie waarin gekeken werd naar de milieueffecten van Renure. “Hieruit is het advies voortgekomen om Renure weg te halen uit het statuut van ‘dierlijke mest’ en het te labelen onder dierlijke kunstmestvervangers.” Maar daar is volgens Meers niets mee gedaan omdat er politieke onenigheid bestond onder de EU-lidstaten.
Renure kan bijdragen aan het verminderen van de milieulast en de kringloop helpen sluiten in de landbouw
Door meer nutriënten uit mest en andere reststromen te recupereren, wil Nutricycle Vlaanderen enerzijds de kunstmest uit fossiele grondstoffen vervangen. Bovendien kunnen de nutriënten ook gebruikt worden als grondstof voor bijvoorbeeld het kweken van alternatieve eiwitbronnen. Ook op dit gebied lopen er een aantal projecten in Vlaanderen.
Teelt van plantaardige eiwitten
Zo wordt er bijvoorbeeld geëxperimenteerd met algenteelt. Melkveehouder Kris Heirbaut uit Temse vertelde op de studiedag hoe hij algenteelt als alternatief verdienmodel ziet en als middel om zijn landbouwkringloop te sluiten. Met algen draagt hij een steentje bij aan de transitie naar plantaardige eiwitproductie. Bovendien dringt hij hiermee de klimaatafdruk van zijn bedrijf terug. De algen worden namelijk geteeld op de CO2 die vrijkomt bij de mestvergisting op het bedrijf. Hierdoor kan op termijn een reductie van de CO2-uitstoot van de biogasinstallatie gerealiseerd worden van 50 procent.
Vlaamse onderzoeksinstellingen zien brood in eiwitrijk waterkroos
24 november 2021Naast algen, kwamen ook waterlinzen, oftewel eendenkroos, op de studiedag voorbij als mogelijke plantaardige eiwitbron met het potentieel om de nutriëntenkringloop op een landbouwbedrijf verder te sluiten. “Eendenkroos groeit erg snel en heeft fosfor en stikstof nodig dat op deze manier gerecupereerd kan worden”, legt Reindert Devlamynck van Inagro uit. De onderzoeker is betrokken bij een project waarbij eendenkroos wordt gekweekt voor diervoeding, terwijl een ander project de teelt voor humane doeleinden onderzoekt.
Door de nutritionele eigenschappen zou eendenkroos mogelijk geschikt zijn om gebruikt te worden als een eiwitrijke groente of als ingrediënt in vleesvervangers. Daarnaast kan het eiwitconcentraat dienen als eiwitverrijker in voedingsproducten. Ook op dit gebied zijn er evenwel een aantal juridische hobbels te nemen. Om toegelaten te worden in voeding voor humane consumptie in Europa moet er eerst een wetenschappelijk onderbouwde risicoanalyse voorgelegd worden.
Bron: Eigen berichtgeving
