Studie bevestigt noordwaartse migratie Noordzeevissen

In september 2005 startte de Marine Board van het European Science Foundation, een niet-gouvernementele associatie van 76 wetenschappelijke organisaties in 29 Europese landen, een onderzoek naar de impact van de klimaatverandering op de zeeën in Europa. Een van de eerste vaststellingen is dat tegen eind deze eeuw het niveau van de Noordzee stijgt van 2 tot 86 centimeter. Ook opvallend: de temperatuur van het oppervlaktewater van de Noordzee is in zeventig jaar met zowat anderhalve graad gestegen.

Van enkele vissoorten in de Noordzee staat het vandaag onomstotelijk vast dat ze noordelijker zijn gaan 'wonen'. Dat is onder meer het geval met de kabeljauw, de zeeduivel en de IJslandse bandvis, die een verhuizing hebben ondernomen van zo'n 100 kilometer (kabeljauw) tot ruim 300 kilometer (bandvis). "Die vissen trekken niet alleen noordelijker omdat ze het daar wat de temperatuur betreft meer naar hun zin hebben, maar omdat hun voedsel - allerlei soorten plankton en kreeftjes - hier is veranderd. Voor de kabeljauw hebben we dat heel goed kunnen aantonen: is er minder plankton, dus is er minder kabeljauw", zegt de Nederlandse biologe Katja Philippart.

We spelen vissoorten kwijt aan het noorden, maar we krijgen er zuidelijker soorten voor in de plaats. Probleem opgelost? "Niet echt", zegt Katja Philippart. "Wij krijgen bijvoorbeeld steeds meer bruinvissen in onze wateren. Wat moeten we daarmee? Als je het eng bekijkt, wordt het hoge noorden straks, als het ijs daar gesmolten is, een gigantische visvijver. Maar waar moet de ijsbeer dan naartoe?" Er komt nog een belangrijk fenomeen onze kant uit. Katja Philippart: "We verwachten veel nattere winters. Dat betekent dat er veel grotere hoeveelheden regenwater - zoet water, vol voedingsstoffen! - naar zee zullen stromen dan nu het geval is. Welke gevolgen zal dat hebben voor het leven in zee?"

Het beleid loopt achter de feiten aan, zegt Katja Philippart. "Beleidsmakers vergeten te vaak dat ze beslissingen nemen over een onderwerp dat voortdurend in beweging is. Werken met cijfers van enkele jaren geleden heeft geen zin, want meestal zijn die cijfers vandaag al achterhaald. Neem nu de visserij. Die houdt niet genoeg rekening met het feit dat pakweg de kabeljauw het van nature almaar lastiger krijgt".

Sommige Nederlandse vissers hebben al gereageerd op het verdwijnen van bepaalde vissoorten in onze wateren, en de komst van andere. Philippart: "Er zijn er die hun materieel al hebben aangepast en nu vissen op inktvis en andere zuidelijker soorten. Toch zullen er in de visserijsector drastische beslissingen moeten worden genomen. Ik weet dat je hiermee raakt aan het inkomen van veel mensen. Maar als we zo doorgaan, is er straks geen vis meer. Wat dan?"

Wat moeten we nu met dat rapport van de Marine Board? Katja Philippart: "Dit rapport maakt de problematiek van de opwarming een stuk concreter. Het is ineens geen ver-van-mijn-bedshow meer. Elke overheid die dit rapport leest - vrijdag is het overhandigd aan het kabinet van Vlaams minister Fientje Moerman - moet er van overtuigd raken dat wetenschappelijk onderzoek naar dit fenomeen van wezenlijk belang is. Voorts moet er iets aan de oorzaken worden gedaan. De CO2-uitstoot moet gewoon naar beneden".(KS)

Meer informatie: Impacts of Climate Change on the European Marine and Coastal Environment

Lees ook: geVILT: "Onze kabeljauw is weggezwommen"