"Spuitje grieppandemie verkrijgbaar in kiesbureaus"

Het is zo goed als zeker dat er ooit nog een grieppandemie uitbreekt. Daarover zijn alle wetenschappers het eens. "Maar wanneer, da's de grote vraag", zegt viroloog Marc Van Ranst van de K.U.Leuven, tevens interministerieel commissaris Influenza. "Al kunnen we wel wat afleiden uit vorige wereldwijde uitbraken". Gemiddeld om de 30 à 40 jaar is er een pandemie. De laatste dateert van 1969 - de zogenaamde Hongkonggriep - en maakte zomaar eventjes twee miljoen doden. Peanuts vergeleken met de Spaanse griep, die in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog wereldwijd 40 miljoen mensen het leven kostte.

"Het mag dus duidelijk zijn dat we het hier niet hebben over de gewone huis-tuin-en-keukengriep", aldus Van Ranst. "Het zal gaan om een epidemie, met een nieuw virus waartegen geen vaccin bestaat". Om ons land zo goed mogelijk voor te bereiden, heeft minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx 157,5 miljoen euro vrijgemaakt. Met dat geld wil ze een voorraad vaccins aanleggen. In drie tot vier maanden tijd kan immers tussen 20 en 30 procent van de bevolking besmet geraken.

Het worstcasescenario van Van Ranst gaat uit van meer dan 20.000 doden in België. "We bereiden een aanbestedingsprocedure voor om die vaccins in te slaan. Op het moment dat de Wereldgezondheidsorganisatie zegt dat we te maken hebben met een grieppandemie, willen we in twee weken tijd de volledige Belgische bevolking inenten".

In feite gaat het om twee vaccins die alle Belgen moeten krijgen. "Het eerste is het prepandemisch vaccin: dat komt in de buurt van het echte virus en moet vooral de verspreiding indijken en de ziekte verminderen. Daarna moet iedereen het pandemische vaccin krijgen". Dat moet precies overeenkomen met het pandemische virus, wat betekent dat er pas met de commerciële productie kan worden begonnen als het nieuwe virus gekend is en de pandemie heerst. Onkelinx gaat nu op zoek naar een firma die dat eerste, prepandemische vaccin zal leveren.

"Dat gaan we op één centrale plaats stockeren," zegt kabinetsmedewerkster Sophie Maes. "Bedoeling is dat hetzelfde bedrijf bij een uitbraak ook het tweede vaccin zal leveren". Maar hoe leid je zo'n gigantische inentingsgolf in goede banen? "Door te werken met een verkiezingsscenario", zegt Van Ranst. "De meeste volwassenen weten wat ze moeten doen als ze gaan stemmen. We willen dit draaiboek - met voor- en bijzitters en vaste kiesbureaus - ook gebruiken bij een uitbraak. Voor kinderen en jongeren zouden we dan weer via de scholen werken".

Van Ranst geeft toe dat ons land vrij laat begint met het inslaan van vaccins. Heel wat lidstaten van de EU hebben hun voorraadje al maanden, zo niet jaren geleden aangekocht. Was het verantwoord om zo lang te wachten? "Het was een bewuste keuze. Door nu pas een voorraad aan te leggen zijn onze vaccins van betere kwaliteit, en veel doeltreffender dan de eerste generatie".

Er wordt geen inentingsvolgorde opgesteld voor de bevolking. "Dat zou alleen maar boze reacties uitlokken, bijvoorbeeld de brandweer die het niet eerlijk vindt dat de politie eerst een prik mag halen. Nee, iedereen gelijk voor de wet. Alle Belgen zullen hun inenting op hetzelfde moment krijgen". Naast de vaccins heeft de overheid ook antivirale middelen, zoals het veelbesproken Tamiflu, aangekocht om één derde van de bevolking te behandelen. Ze hebben geen genezende werking, maar moeten de duur van de ziekte verminderen en de vermenigvuldiging van het virus tegengaan. Er zijn ook al 32 miljoen mondmaskertjes voorzien.(KS)