Rookwolk verhit gemoederen bij Argentijnse boeren

In de nacht van vrijdag op zaterdag had het ernaar uitgezien dat de Porteños, zoals de inwoners van Buenos Aires genoemd worden, eindelijk opnieuw adem zouden kunnen halen. Maar tijdens het weekend werd de toestand weer erger. Specialisten stellen dat de rookwolk, afkomstig van velden die verbrand worden om het grasland te vernieuwen voor het vee, voor de ergste luchtvervuiling gezorgd heeft in de geschiedenis van de Argentijnse hoofdstad.

De meteodiensten zeggen dat de wolk nog zeker tot dinsdag zal blijven hangen, wanneer sterke wind verwacht wordt die haar zal wegblazen. Het is momenteel herfst in Argentinië, maar de temperaturen zijn abnormaal hoog. Ook de droogte van de voorbije maanden is een factor. Hoewel de rook irritaties aan luchtwegen en ogen veroorzaakt, is ze volgens de autoriteiten niet toxisch. De alarmfase geel voor luchtvervuiling is dan wel afgekondigd en alle medisch en ziekenhuispersoneel staat paraat, maar de maximumdrempel voor koolstofmonoxideverspreiding is tot dusver niet overschreden.

Wel zijn bij diverse verkeersongevallen als gevolg van de rookontwikkeling negen mensen om het leven gekomen. De vluchten van en naar Jorge Newbery, de luchthaven in het centrum van Buenos Aires, moeten al dagen naar de grotere, internationale luchthaven Ezeiza worden afgeleid. Ook daar is van ontregelingen sprake. In de scholen zijn de turnlessen opgeschort en een rugbytoernooi moest worden afgelast.

De rookwolk strekt zich over meer dan 100 kilometer uit: van de buurt van Zárate en Campana in de Paranádelta, 80 kilometer ten noordwesten van de hoofdstad, tot La Plata, vijftig kilometer ten zuiden ervan. Ook enkele steden in Uruguay, op de andere oever van de Río de la Plata, kregen met de rook te maken. Alles samen zijn 292 vuurhaarden aangetroffen in een gebied van 70.000 hectare. Blussen bleek tot dusver onmogelijk: omdat het om graslanden gaat is het moeilijk er met voertuigen bij te komen. Blushelikopters kunnen evenmin worden ingezet omdat de zichtbaarheid te slecht is.

Intussen zijn zaterdag de eerste arrestaties verricht. Drie landarbeiders die door de plaatselijke bevolking als de brandstichters werden aangewezen, zijn aangehouden. Voorts is een boot in beslag genomen waarop jerrycans met benzine zijn gevonden. Kennelijk waren er plannen om nog meer weiland te verbranden. Minister van Binnenlandse Zaken Florencio Randazzo zegt dat er een onderzoek loopt tegen ruim tweehonderd landeigenaren, onder wie volgens de pers ook een aantal hoge kleppers uit de vroegere regeringen-Menem en -De la Rua. De wet verbiedt immers de verbrandingen in kwestie.

Bewoners van de Paranádelta, onder wie honderden mensen wier eigendom schade heeft opgelopen, beschuldigen de regering ervan te laat te hebben gereageerd en niet te hebben ingegrepen toen de eerste branden zich voordeden, twee weken geleden. Zelf schuiven de nationale en provinciale overheden de schuld in de schoenen van de landbouwsector, die ze op haar beurt verwerpt. "Dit is het moment niet om weiden te branden. Als het gebeurt, dan na de winter, zodat er tegen de lente nieuw gras ontkiemt", aldus een boer uit de streek op Radio Mitre.

Ook de boerenbond Sociedad Rural Argentina noemt de beschuldigingen "dwaas", en bedoeld om de landbouwers in een extra kwaad daglicht te stellen. De luchtvervuilingscrisis komt er dan ook op een politiek delicaat moment. De regering van president Cristina Fernández de Kirchner voert immers volop gesprekken met de landbouwsector, nadat die drie weken gestaakt had uit protest tegen de grotere exportheffingen die Buenos Aires haar wil opleggen. De staking had tot flink wat schaarste aanleiding gegeven.

Met name de sojaboeren - soja is het belangrijkste gewas in het Zuid-Amerikaanse land - vrezen door de belastingverhoging aanzienlijke inkomsten te zullen mislopen.(KS)