Reuzenberenklauw en muskusrat op Europese zwarte lijst

Europa heeft twaalf planten- en dierensoorten toegevoegd aan de lijst van 'zorgwekkende, invasieve uitheemse soorten'. De lidstaten zijn verplicht die gecoördineerd aan te pakken. Onder meer reuzenberenklauw, nijlgans en muskusrat komen op de lijst. Ook de handel in de dieren en planten in kwestie is verboden, wat bijvoorbeeld van belang is bij de reuzenbalsemien, een plant die ook in Vlaanderen woekert aan de waterkant. 

De EU telt zowat 12.000 soorten die via de mens hier geïntroduceerd zijn, zo melden de federale overheidsdienst Volksgezondheid en Leefmilieu en de regionale instanties zoals het Vlaams Agentschap voor Natuur en Bos donderdag. Tien tot 15 procent ervan geldt als invasief en kan schade aanrichten aan het milieu. Het gaat bijvoorbeeld om planten die competitiever of vraatzuchtiger zijn dan inheemse soorten, die zich niet doeltreffend kunnen verdedigen. Sommige soorten brengen dan weer nieuwe ziektes mee.

Van die soorten figureren er 49 op de zwarte lijst. Het gaat om planten en dieren die "zeer schadelijk zijn voor de biodiversiteit". De eerste lijst zorgwekkende, invasieve uitheemse soorten uit 2016 telde 37 soorten. Dat aantal wordt nu opgetrokken tot 49. De nieuwkomers zijn reuzenberenklauw, reuzenbalsemien, zijdeplant, gewone gunnera, fraai lampenpoetsersgras en Japans steltgras bij de landplanten; smalle waterpest, ongelijkbladig vederkruid en alligatorkruid bij de waterplanten; de nijlgans bij de vogels; en de muskusrat en wasbeerhond bij de zoogdieren.

Omdat ze op de lijst komen, gelden er enkele verplichtingen: bijvoorbeeld een verbod op handel, op bezit en kweek, beperking van introductie en verspreiding of de verplichting tot beheer. Sommige soorten komen al voor in Vlaanderen (de bestrijding ervan is een Vlaamse bevoegdheid; een handelsverbod is federaal) en worden reeds lang bestreden, bijvoorbeeld de muskusrat, legt Bram D'hondt van het Agentschap Natuur en Bos uit. Voor de nijlgans zijn er enkel lokale bestrijdingsprojecten, maar niet op grote schaal. Dat zal op termijn moeten veranderen.

"Nieuw is het verbod op verkoop en handel. Via een uitdoofbeleid is het de bedoeling dit te stoppen. De reuzenbalsemien komt bijvoorbeeld oorspronkelijk uit de sierteelt. Dat kan, na een overgangsperiode, voortaan niet meer", zegt D'Hondt. "Europa vraagt niet dat we die soorten volledig uitroeien. Europa vraagt dat we alles doen om die populaties zo laag mogelijk te houden. Uitroeien is niet altijd haalbaar", besluit D'hondt. Met de nieuwe soorten op de lijst ligt er werk op de plank voor de komende jaren, klinkt het.