SALV reageert op codex dierenwelzijn: “Betrek de sector bij beleid”

De Vlaamse regering vroeg geen advies aan SALV voor het opstellen van het decreet. Dat is misschien niet wettelijk verplicht, maar wel wenselijk, vindt de adviesraad. Daarom besluit SALV om op eigen initiatief de aanbevelingen en inzichten van de betrokkenen uit de agrovoedingssector over te maken.

In het advies benadrukt SALV allereerst het belang van een gelijk speelveld binnen België en Europa. “Het is volstrekt onwenselijk dat uitgebannen productie via import toch een weg naar ons voedselsysteem vindt”, klinkt het. Geen holle woorden, want de voorliggende wetsartikels zouden een schokgolf veroorzaken in de gehele dierensector. “De betrokkenheid van de belanghebbenden bij het dierenwelzijnsbeleid kan (veel) beter”, stelt SALV. 

Ook de Belgische beroepsfederatie van de huisdierensector Ani-Zoo vraagt om diverse artikels uit de voorliggende codex te wijzigen. “De Vlaamse Codex staat centraal in onze samenleving en heeft verregaande gevolgen voor diverse sectoren en beroepsgroepen, waaronder die van onze leden”, klinkt het. “Als vertegenwoordigers van deze beroepsgroepen maken wij ons ernstige zorgen over enkele aspecten van het voorstel.” 

Verbod op veilingen? 

Artikel 27 van de Vlaamse Codex Dierenwelzijn stelt dat dieren niet verhandeld mogen worden op de openbare weg of op markten, met uitzondering van jaarmarkten, beurzen of tentoonstellingen. Voor honden en katten geldt deze uitzondering niet. Met deze maatregel wil men onder meer de transportduur en stress bij dieren verminderen. SALV kan zich hier niet helemaal in vinden en pleit om de veilingen toe te voegen als uitzondering. 

Wat dierenhandel op markten betreft, moet een eventueel verbod volgens SALV beter worden bestudeerd. Fysieke markten zouden namelijk toonaangevend zijn voor de prijsvorming. Ook moet men waakzaam zijn dat de markten niet verhuizen naar buiten Vlaanderen, wat de mogelijkheid tot toezicht vermindert. Of erger: dat de markten vervangen worden door een minder diervriendelijk alternatief. 

Wat Ani-Zoo betreft mogen de veemarkten worden afgeschaft, maar het verkoop van huisdieren op wekelijkse markten moet buiten schot blijven. “In veel streken zijn er geen winkels meer waar nog huisdieren te koop zijn en is een wekelijkse markt nog de enige manier om binnen een aanvaardbare perimeter een huisdier aan te schaffen”, meldt de federatie. “Een goede reglementering van de markten is hier meer gepast dan een verbod.” 

Eendagshaantjes 

Met artikel 37 wil de Vlaamse regering een einde maken aan de eendagshaantjes. Het doden van kuikens bestemd voor de productie van consumptie-eieren wil men dus verbieden. Deze regel treedt in werking zodra de Vlaamse regering bepaalt dat de geslachtsbepaling van kuikens in het ei haalbaar is voor dag 12 na incubatie. De Vlaamse regering kan uitzonderingen op dit verbod voorzien. 

SALV vindt dat de belanghebbenden en experten grondig betrokken moeten worden om de economische haalbaarheid van de geslachtsbepaling in het ei in te schatten. Ani-Zoo vraagt dan weer een schrapping van dit artikel. “De gesuggereerde selectiemethodes zullen leiden tot een onaanvaardbare stijging van de productiekosten”, klinkt het. “Aangezien deze maatregel niet bestaat in de meeste andere EU-landen, zal deze ganse tak van de economie zich gewoon verplaatsen naar het buitenland.” . 

Weg met verrijkte kooisystemen?

Een verbod op het doden van eendagshaantjes zou niet de enige ingrijpende maatregel voor de pluimveesector betekenen. Artikel 22 wil een uitfasering van de verrijkte kooisystemen. Een verrijkte kooi is iets groter dan een legbatterij, wat sinds 2012 verboden werd. Zo heeft ze een oppervlakte van 750 cm² per kip in plaats van 550 cm², en zijn de kooien 5 cm hoger. Veel dieren worden momenteel in verrijkte kooien gehouden, in 2019 ging het in Vlaanderen om 39 procent van het totale aantal leghennen (3.282.333 hennen), verspreid over een 50-tal bedrijven. Dit werd berekend door het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek ILVO. Vlaanderen vraagt deze bedrijven dus om te investeren in een diervriendelijker alternatief, al gaat dat ten koste van de rendabiliteit.

Ook hier vraagt SALV om dierenwelzijn te plaatsen tegenover de economische realiteit. Vooral in Oost-Europa zijn verrijkte kooien nog de gangbare methode om kippen te houden. SALV vraagt om de uitfasering simultaan te laten verlopen met de Europese uitfasering. Een meerderheid van de lidstaten alsook in derde landen hebben namelijk nog niet beslist over een uitfasering of verbod. "Een simultane Europese uitfasering moet voorkomen dat de import van kooi-eieren uit die landen afbreuk doet aan de doelstelling van het decreet en aan de inspanningen van de Vlaamse landbouwers", zegt SALV.

De adviesraad merkt op dat voorlopen op de Europese wetgeving tot gevolg kan hebben dat boeren eventuele steunmaatregelen kunnen mislopen. In afwezigheid van een gelijk Europees speelveld, beveelt de SALV aan om de minimumvoorwaarden voor de verrijkte kooi naar bovenwettelijke niveau van de koloniehuisvesting te brengen, en zich aldus te aligneren met de situatie in Nederland. Dat betekent een kooioppervlakte van 900 cm² en een betere nestkwaliteit.

Gevangen wild 

Een laatste heikel punt is het houden van wilde dieren. Artikel 9 van de Dierenwelzijnscodex stelt dat men geen dieren mag houden die in het wild zijn gevangen met uitzondering van laboratoria, dierenasielen, dierentuinen en opvangcentra. Ook op dieren die zijn gevangen voor 1 januari 2024 of dieren die niet in het wild mogen worden losgelaten om welzijnsredenen (vastgesteld door een dierenarts), geldt een uitzondering. Net als bij zwerfkatten en -honden die geregistreerd dienen te worden. 

Ook dit artikel mag volgens Ani-Zoo geschrapt worden. “Van vele dieren is niet met zekerheid aantoonbaar dat ze in het wild werden gevangen of niet”, argumenteren ze. “Voor bepaalde soorten is het niet mogelijk om individuele identificatie te doen, zodat nakweek in beschermd milieu niet met 100 procent zekerheid kan aangetoond of verworpen worden.” 

Andere zorgen 

En daar stoppen de bezorgdheden niet. Neem bijvoorbeeld het verbod op onverdoofd slachten. Dit verbod zou ook gelden voor kweekvis, terwijl dit in de rest van de EU vooralsnog niet het geval is. SALV waarschuwt om geen ongelijk speelveld te creëren. "Onderzoek of een uitzondering op het slachten zonder voorafgaandelijke bedwelming ook voor maricultuur relevant is, naar analogie met de uitzondering voor visvangst", vraagt SALV.

Een ander opmerkelijk punt is een verbod op het kunstmatig kleuren van dieren. De kleurenstip blijft de meest efficiënte methode om aan te tonen of een dier gedekt is. Ook is het gebruikelijk om tijdelijke kleurmarkeringen aan te brengen op zieke dieren, zodat veehouders deze dieren gemakkelijker in het oog kunnen houden, wat het dierenwelzijn ten goede komt. SALV vraagt om ook deze regel te herbekijken. Tot slot vraagt SALV om de landbouwsector budgettair en wettelijk voldoende ruimte te bieden om de gevraagde maatregelen uit te voeren.

Dat het Kabinet Weyts geen advies heeft gevraagd bij SALV, vindt de bevoegde minister verdedigbaar. "De nieuwe Vlaamse Codex Dierenwelzijn is voorgelegd aan de Vlaamse Raad Dierenwelzijn", meldt het kabinet. "Wat SALV betreft: Het staat alles en iedereen vrij om een advies uit te brengen. De codex was openbaar sinds medio juli, wij hebben er actief de aandacht op gevestigd."