"PAS-beleid overstijgt theoretisch niveau niet"

De Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) schiet zijn doel voorbij en zorgt niet voor meer natuur. Dat schrijft sectororganisatie BioForum Vlaanderen. De aanpak is volgens BioForum “te boekhoudkundig” en focust daarenboven te sterk op technologische maatregelen. Zogenaamde niet-technologische strategieën als kringlooplandbouw worden daardoor niet naar waarde geschat. “Het PAS-beleid is een louter theoretisch beleid en een zoveelste nekslag voor de toekomst van de familiale boerenlandbouw”, zo klinkt het.

Het Europees natuurbeleid wil het verdwijnen van natuur een halt toeroepen, en dat vindt de belangenorganisatie van de Vlaamse biolandbouwers, BioForum, volkomen terecht. Alleen kan ze zich niet vinden in de manier waarop dat gebeurt. De aanpak van de Vlaamse overheid stimuleert volgens BioForum “fabriekslandbouw” en doet boerenlandbouw verdwijnen. Op de lijst met emissiereducerende maatregelen staan naast maatregelen als weidegang vooral technologische oplossingen om de ammoniakreductie met minstens 10 procent te verminderen en zo op termijn aan een oranje of rode stempel te ontsnappen. 

“Het gros van de maatregelen is dus enkel haalbaar voor grootschalige en intensieve landbouwbedrijven”, zo redeneert BioForum, “maar onmogelijk en vaak ook niet relevant voor de kleine familiale boerenlandbouw.” De organisatie mist op de lijst maatregelen die te maken hebben met de bedrijfsvoering of die ingrijpen op het niveau van het landschap. “Ze zijn door hun complexiteit moeilijk becijferbaar of er is te weinig wetenschappelijke kennis voor handen om zulke alomvattende maatregelen in cijfers te vatten.”

Verder suggereert BioForum dat ook het kringloopgehalte op een landbouwbedrijf deel moet uitmaken van de beoordeling. Want boeren die op hun eigen bedrijf of door samenwerking met collega-boeren binnen de regio de kringloop proberen te sluiten, houden hun stikstofbalans zelf in de hand, zo luidt de redenering. BioForum verwijst in die context naar de import van eiwithoudende gewassen waarvan de grote meerderheid van de Vlaamse veehouders afhankelijk zijn, want wie zelf z’n eiwithoudende voeders teelt voor z’n eigen vee, sluit de kringloop.

Maar met die manier van werken wordt te weinig rekening gehouden, zo klinkt het. “Deze aanpak komt immers niet in aanmerking voor een ammoniakreductie in het kader van PAS. Nochtans worden veebedrijven vaak ingezet bij het graas- (en maai)beheer van natuurgebieden, ook al met het oog op het sluiten van de kringloop.” Van de technologische maatregelen is volgens BioForum trouwens het nut nog niet volledig bewezen. Het gaat om een theoretisch cijfer, dat in het beste geval correct is in de meest optimale omstandigheden”, aldus BioForum.

“Zo komen we tot de pijnlijke vaststelling dat het PAS-beleid, dat als doel had om de ammoniakuitstoot op natuurgebieden in te perken, een louter theoretisch beleid is”, klinkt de conclusie. “Het is niet meer dan een berekend natuurbeleid: reducties krijgen vorm achter de bureautafel, maar dat heeft maar weinig te maken met de concrete ammoniak-uitstoot van het bedrijf, noch met de reële ammoniakdepositie in het natuurgebied, laat staan met de concrete natuurverwezenlijkingen. Dit beleid heeft zware gevolgen voor veel boeren en hun families en is een zoveelste nekslag voor de toekomst van de familiale boerenlandbouw.”