Palmolieplantages steeds meer onder vuur

Milieubewegingen luiden al enkele jaren de alarmbel over de kaalslag die in het regenwoud aan de gang is voor de aanleg van palmolieplantages. "Het is een gigantisch probleem in Indonesië", zegt Bart Muys van de KU Leuven. "Bij de grote branden en de drooglegging van de venen komen enorme hoeveelheden broeikasgassen vrij". Indonesië is dan ook de op twee na grootse producent van broeikasgassen. Volgens het WWF groeide de oppervlakte van palmolieplantages er van 1,1 miljoen hectare in 1991 tot naar schatting 6 miljoen hectare in 2006.

Energieleveranciers die bezorgd zijn om hun imago, zoals RWE npower en Essent, hebben initiatieven met palmolie opgeschort. De Nederlandse staatssecretaris voor Milieu, Pieter van Geel, betwijfelde eind vorig jaar zelfs of zevenhonderd miljoen euro overheidssubsidie voor de bouw van palmoliecentrales wel goed besteed waren, onder meer omdat de centrales erg vervuilend bleken te zijn. Bedrijven die ermee doorgaan, zoals de Belgische palmolieproducent Sipef, beloven op hun websites dat ze alleen in duurzaam geproduceerde palmolie investeren. Maar een onafhankelijk controlesysteem voor de herkomst ervan is er nog niet.

Producenten, invoerders en verbruikers van palmolie hebben zich samen met beschermingsorganisaties en onderzoeksinstellingen verenigd in de Round Table of Sustainable Palm Oil (RSPO) om samen een systeem van zelfcontrole op te stellen. Maar het certificatiesysteem met duurzaamheidscriteria en de bijhorende controlemechanismen zijn nog steeds niet operationeel. "Bovendien vertegenwoordigt de RSPO nog maar veertig procent van de wereldwijde productie", bemerkt Matthias Diemer van het WWF.

"De overheid moet dringend optreden om de import tegen te houden van biobrandstoffen die ten koste van het regenwoud geteeld zijn. Dat kan met een systeem waarbij bedrijven de herkomst van hun plantaardige olie moeten bewijzen", vindt Bart Muys. "Nu krijgen ze via groenestroomcertificaten subsidies voor zaken die meer uitstoot veroorzaken dan ze tegengaan". Dat vindt ook Thierry Van Craenenbroeck van de VREG. "Om de doelstellingen voor hernieuwbare energie te bereiken, wordt er veel biomassa ingevoerd. Vlaanderen moet zijn subsidieregels voor groene stroom verbinden aan de duurzame herkomst van grondstoffen".

Maar er komen voorlopig geen maatregelen tegen 'regenwoudpalmolie' binnen het kader van de groenestroomcertificaten, laat het kabinet van Vlaams minister van Leefmilieu Kris Peeters weten. "We plannen wel een aanpassing om rekening te houden met de mate waarin bij de productie en het transport van bijvoorbeeld palmolie hernieuwbare energie werd gebruikt", verklaart de woordvoerder van de minister. "Maar om uit te maken of er regenwoud gesneuveld is of niet, vragen we een systeem op Europees niveau. Als elk land zijn eigen criteria gaat hanteren, krijgen we concurrentievervalsing".(GL)