Opnieuw meer nitraat in Vlaams oppervlaktewater

Uit het jaarrapport water van de Vlaamse Milieumaatschappij blijkt dat het aantal overschrijdingen van de nitraatnorm in oppervlaktewater tijdens de winter 2009-2010 hoger was dan het jaar voordien. In het meetnet Mestactieplan werd de norm van 50 mg nitraat per liter in 2009-2010 in 33 procent van de gevallen overschreden tegenover 28 procent het jaar voordien. De landbouworganisaties wijten dit aan de weersomstandigheden.

Vooral in de bekkens van de IJzer en de Maas ging de waterkwaliteit achteruit door een duidelijke verhoging van de nitraatconcentratie. In het IJzerbekken bedroeg het percentage overschrijdingen 69 tegenover 45 het jaar voordien. In het Maasbekken was er een stijging van 30 tot 47 procent. In de andere negen bekkens was er een stabilisatie of een verbetering van de situatie. Een duidelijke verbetering deed zich voor in het bekken van de Boven-Schelde (van 48 naar 31 procent).

De Bond Beter Leefmilieu (BBL) haalt in een reactie zwaar uit naar het Vlaams beleid. Men wijst hierbij op de kwijtschelding in 2009 van de boetes voor de zwaarste overtreders voor 2007 en 2008 en het feit dat sindsdien geen sancties meer worden voorzien. Dat heeft volgens BBL de motivatie bij de landbouwers om zich te houden aan de lozingsnormen duidelijk ondermijnd.

Het fundamentele probleem blijft het te grote mestoverschot. "De waterkwaliteit in Vlaanderen is nog steeds een van de slechtste in Europa. Wil Vlaanderen de doelstellingen inzake waterkwaliteit halen, ook in landbouwgebied, dan zal het nieuwe mestactieprogramma strengere normen en een striktere handhaving moeten bevatten", aldus BBL.

De landbouworganisaties wijten de toename van het aantal overschrijdingen van de nitraatnorm in oppervlaktewater tijdens de winter 2009-2010 aan de weersomstandigheden. Volgens Boerenbond-voorzitter Piet Vanthemsche kunnen weersomstandigheden invloed hebben op de concentratie van nitraat. "En dat is deze winter duidelijk gebeurd”.

Ook ABS benadrukt dat het een bijzonder jaar was, gekenmerkt door een lange droogte gedurende de maanden juni, juli en september. “De slechte groei van de gewassen zorgde voor een minder goede opname van het nitraat en daarna heeft langdurige regen gemaakt dat het niet-opgenomen nitraat iets meer is uitgespoeld dan andere jaren”, klinkt het in een persbericht.

Vanthemsche pleit ervoor de evolutie over meerdere jaren te bekijken. "De voorbije vijf jaar hebben we goede vooruitgang geboekt en is het aantal meetpunten met overschrijdingen fors gedaald”, luidt het. ABS benadrukt eveneens dat men geen conclusies mag trekken op basis van een abnormaal jaar. “Het moet gezegd dat geen enkele economische sector beter heeft gescoord dan de landbouwsector op vlak van emissie en milieuverbetering”, aldus ABS.

Boerenbond beaamt wel dat er de komende jaren verdere verbetering moet zijn. "Er ligt een stevige verscherping van de bemestingsnorm op tafel" bij de besprekingen tussen de Vlaamse overheid en Europa over een nieuw mestactieplan. "De implementatie van een mestactieplan IV zal onvermijdelijk een belangrijke inspanning vergen."