Op pad met biocontroleur Kevin: "Dankzij ons weet men of het bio-etiket klopt"
ReportageTo bio or not to bio? Dat is de vraag. Wanneer een boer zijn producten met biolabel wil verkopen, is een erewoord niet voldoende. Bioproducenten krijgen jaarlijks bezoek van een controleur van een erkend controleagentschap. Die controleert grondig het bedrijf, van zaden en plantgoed tot koelruimtes en gewasbeschermingsmiddelen. Maar hoe gaat dit in zijn werk? Kevin De Ceuleners van de controle- en certificatieorganisatie TÜV NORD Integra legt het ons uit.
De Ceuleners neemt ons mee naar bioboeren Bert en Wivine Dhaene-Stragier. Zij zijn trots op hun gemengde biobedrijf in Staden, met 40 hectare groenteteelt en akkerbouw, en daarnaast vleesvarkens. Sinds 2018 zijn ze volledig omgeschakeld naar biolandbouw. Dat betekent dat ze bovenop de normale landbouwcontrole ook jaarlijks een biocontroleur over de vloer krijgen.
Bij de groenteteelt wordt alles gecontroleerd, gaande van het zaaigoed, plantgoed, de methodes om de bodem vruchtbaar te houden, bemesting, gewasbescherming tot de uiteindelijke oogstmethode. De biocontroleur controleert al deze aspecten. “Ik bekijk de percelen samen met de teler en vraag hem of haar wat er gezaaid en uitgeplant is, en welke bemesting en welke gewasbescherming er is gebruikt", vertelt de controleur aan Alles voor bio. "Daarnaast kijken we of er nog zaadgoed aanwezig is, en of alle gebruikte gewasbeschermingsproducten toegelaten zijn. Tot slot is er het administratieve luik: we kijken de boekhouding na, de aankopen en de verkopen moeten traceerbaar en in balans zijn.”
Naast de vaste jaarlijkse controle is het mogelijk dat de bioboer onaangekondigde steekproefcontroles krijgt. “Daarbij wordt meestal een bepaald aspect gecontroleerd, een specifieke teelt of iets administratiefs”, duidt de controleur.
In de zakken kijken
“In de biologische groenteteelt is het belangrijk om de herkomst van het plantgoed of zaadgoed te controleren. Dat doen we door de zakken met zaden en de bakken met plantgoed te checken. Op het veld zelf controleren we welke bemesting en welke gewasbescherming er is toegepast. Concreet doen we dat door staalnames van de groenten te nemen.”
Voor de staalname trekt De Ceuleners handschoenen aan, en in het veld zoekt hij een geschikte plant. Die trekt hij uit de grond en steekt hij in een afsluitbare plastic zak. De volledige plant zal later in een labo worden onderzocht.
Bij een administratieve controle, duikt de Ceuleners het papierwerk van de betrokken boer in. “We kijken de registraties na in de administratie, bijvoorbeeld zaaidatum, plantdatum, oogstdatum, oogsthoeveelheden, aanvoer van mest, enzovoort”, zegt hij. “Dan checken we ook de aankoop- en verkoopfacturen, die moeten idealiter overeenkomen. Dus als een boer x-aantal venkelplanten aankoopt om in te planten, moet er ook een verkoopfactuur zijn die bewijst dat de hoeveelheid verkochte venkel overeenkomt met het aantal aangekochte venkelplanten.”
Deze jaarlijkse controles kunnen vervelend zijn, maar ze zijn wel wat het biolabel haar waarde geeft, licht De Ceuleners toe. “De controle die wij uitvoeren checkt of de bioteler alle regels van de Europese biowetgeving volgt”, zegt hij. “Het zorgt voor een bevestiging van de kwaliteit van de producten. Is de controle helemaal in orde, dan kan de bioboer gewoon verder telen en blijft zijn biocertificaat geldig. Dankzij onze controles krijgen de producten het biolabel op het etiket of op de kistkaart, en zo weet de consument dat de biovoeding die hij koopt 100 procent biologisch is.”
Bioboer Dhaene stoort zich dus ook niet aan deze controles. “Alles moét juist streng gecontroleerd worden, enerzijds om de consumenten gerust te stellen, anderzijds om telers niet in de verleiding te brengen de grenzen op te zoeken”, zegt hij.
Onregelmatigheden
Bij Dhaene was alles in orde, maar dat is niet op elk bedrijf het geval. “Als we tijdens de controle iets tegenkomen dat de regels van de biowetgeving niet respecteert, dan noemen wij dat een ‘non-conformiteit’ of een afwijking”, zegt De Ceuleners. “Bij een lichte afwijking, bijvoorbeeld bij een administratieve fout, kan er een opmerking komen. Dan vragen we de teler om het op een andere manier aan te pakken. Bij een serieus probleem kan er mogelijk een zware sanctie volgen. In het meest ernstige geval resulteert het in de intrekking van het biocertificaat, waardoor de teler zijn producten niet meer als bioproducten op de markt kan aanbieden.”
De Ceuleners zelf haalt veel voldoening uit zijn werk. “Ik vind mijn job heel gevarieerd en uitdagend: je hebt het buitenwerk waar je de teelten controleert, en dan is er ook het administratieve luik, het papierwerk”, zegt hij. “Je ontmoet telkens interessante mensen: bioboeren zijn gepassioneerde en gedreven mensen die op een alternatieve manier aan landbouw doen. En dat maakt de job voor mij heel boeiend."
Bron: allesoverbio.be
In samenwerking met: Alles Over Bio
Beeld: VLAM
