Ook Nederland gaat boeren uitkopen, onteigening stok achter de deur

Het doel van het Nederlandse kabinet Rutte IV is een vermindering met 50% van stikstofuitstoot en daarnaast moet 75% van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond niveau zijn gebracht in 2030. Dat gebeurt via een Nationaal Programma Landelijk Gebied. Het kabinet heeft hiervoor 25 miljard euro beschikbaar gesteld bovenop 6 miljard aan bestaande middelen.

 Omdat gebieden verschillen, verschilt ook de aanpak per gebied. Rijk en provincies stellen per gebied doelen vast die onontkoombaar gehaald moeten worden. Bij elkaar tellen die doelen op tot het landelijke doel. Uiterlijk in juli 2023 is in elk gebied duidelijk wat het doel is en hoe dat gehaald wordt, waarna er geld beschikbaar komt. Alle sectoren leveren een bijdrage, maar vooral voor de landbouw dreigt die groot te worden.

'Woest aantrekkelijk'

Van der Wal wil zoveel mogelijk op basis van vrijwilligheid werken: via stoppersregelingen en daarnaast via mogelijkheden voor boeren die willen blijven om te verplaatsen, op een andere manier te boeren of te innoveren. Als dat onvoldoende resultaat oplevert, komen meer dwingende maatregelen in beeld.

 Ook in Nederland zullen boeren worden aangemoedigd om vrijwillig te stoppen van ondernemers. Van der Wal zegt dat ze de stoppersregeling “woest aantrekkelijk” wil maken. Onder meer door in te zetten op het principe naar Vlaams voorbeeld dat hoe eerder een ondernemer zich meldt voor een stoppersregeling, des te gunstiger de financiële voorwaarden zullen zijn. Ook wil Van de Wal inzetten op het versneld opkopen van piekbelasters en grond.

Quick scan

In mei volgen de resultaten van een ‘quick-scan natuurdoelanalyse’ die voor een eerste beeld van de regionale opgave moet zorgen. Als vervolgens uit de volledige natuurdoelanalyses blijkt dat in gebieden snel aanvullende stikstofreductie nodig is om verslechtering te voorkomen en herstel mogelijk te maken, krijgen deze gebieden prioriteit. Dat betekent dat er versneld maatregelen worden getroffen en dat meer dwingend instrumentarium eerder, mogelijk al de komende jaren, voor die gebieden in beeld is.

Verder verstuurt minister Van der Wal op korte termijn verzoek naar provincies voor een inventarisatie van concrete projecten en voorstellen die er al liggen om doelen voor natuur, stikstof, water en klimaat te halen. Wanneer deze plannen concreet genoeg zijn, kan daarmee al in 2022 en 2023 worden begonnen met maatregelen en wordt financiering geregeld.

Beter meten en aanscherping van aantal regels

Door diverse gerechtelijke uitspraken is er zowel bij aanvragers als verleners van een natuurvergunning de nodige onzekerheid over de houdbaarheid van deze vergunningen. Om op korte termijn toch meer zekerheid te bieden, werkt minister Van der Wal samen met de regionale overheden aan aanscherpingen van de regels rondom de latente ruimte in vergunningen, de regels rondom intern en extern salderen, beweiden en bemesten en de regels rondom het gebruik van de emissiefactoren uit de Regeling Ammoniak Veehouderij. Nog voor de zomer volgt een concrete invulling van deze aanscherpingen.

Vanuit het Nationaal Kennisprogramma Stikstof (NKS) wordt de komende periode onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om dichterbij de bron, dus op bedrijfsniveau, te meten. Op die manier wordt het voor veehouders mogelijk om in hun eigen stallen te kunnen meten.