Uitblijven regen zorgt voor vlotte oogst maar topopbrengsten blijven uit
duidingDoor het uitblijven van regen, nu al geruime periode aan een stuk, verlopen de oogstwerkzaamheden op het veld voorspoedig. Naar schatting 90 tot 95 procent van de aardappels is gerooid, terwijl ook de bietencampagne goed verloopt. “Wij lopen enkele dagen voor op schema en ik voorzie ook voor november geen problemen”, klinkt het bij bietentelersvereniging Coco Vlaanderen. Door de goede weersomstandigheden en uitstel van de deadline voor inzaai wintertarwe, lijkt deze teelt dit seizoen een beter lot beschoren dan vorig jaar. Voor de maïs is de situatie minder eenduidig. Telers zijn op laat ingezaaide percelen nog volop aan het hakselen, terwijl boeren met korrelmaïs al dan niet tevergeefs wachten op verdere afrijping.
Aardappelteler Chris Derycke uit Watou heeft al zijn aardappelen (38 ha) binnen en schat zijn opbrengst op 40 ton. “Zeker geen topopbrengsten, maar gezien het late inplanten mogen we zeker niet klagen.” De landbouwer werd vorig jaar getroffen door de overtollige regenval in de Westhoek en kon een derde van zijn aardappelareaal niet oogsten. Om een herhaling te voorkomen investeerde hij in een eigen rooimachine en heeft hij het blad ook eerder dood gesproeid. “Beter minder kilo’s dan het risico van vorig jaar te lopen.”
Het nieuws van zijn nieuwe rooimachine heeft ook andere akkerbouwers in de streek bereikt. “Ik word regelmatig benaderd door collega-aardappeltelers met de vraag of ik ze kan helpen bij het rooien.” Deze collega’s krijgen voorlopig nul op het rekest. “Ik wil eerst mijn eigen werk afronden en dan wil ik best bij anderen bijspringen”, vertelt de akkerbouwer. Hij is momenteel bezig met de oogst van bloemkool en start ook met het inzaaien van wintertarwe (18 ha). “De weersverwachtingen zijn goed voor de komende periode en ik heb goede hoop dat we dat areaal binnen nu en een week ingezaaid hebben”, vertelt de boer die vorig jaar door de natte omstandigheden pas in januari zijn wintertarwe kon inzaaien en eerder dit jaar “gemiddelde opbrengsten” behaalde.
Boerenbond en ABS herhalen dat de opbrengsten en landwerkzaamheden sterk verschillen per regio en zelfs per perceel, maar zij beamen dat de aardappeloogst vlot verloopt. “Ik verwacht dat de aardappeloogst eind deze week zo goed als overal in Vlaanderen zal afgelopen zijn. Er zijn streken waar alle aardappelen sinds dit weekend gerooid zijn, in andere streken zijn er nog enkele dagen nodig om alle aardappelen te kunnen rooien”, aldus Pieter van Oost van Boerenbond. Guy Depraetere van ABS stelt dat minstens 90 procent van de aardappelen in Vlaanderen al geoogst is en ziet dat de weersvoorspellingen goed blijven.
Bewaarproces aardappelen is een aandachtspunt
Beide landbouworganisaties herhalen dat zij een mindere opbrengst zien door het late poten en drukken boeren op het hart om het bewaarproces goed in de gaten te houden, wegens kwaliteitsproblemen. Viaverda, het voormalige proefcentrum voor de aardappelteelt, wijt de kwaliteitsproblemen enerzijds aan de natte omstandigheden waarin de aardappelen geoogst worden. “Anderzijds zijn er ook veel partijen ingeschuurd die onvoldoende afgestorven waren bij de oogst. Getuige daarvan waren de groene stengels en/of de ontvelde knollen op de leesband. Bovendien zijn er vaak ook rotte knollen en rotte poters mee gekomen in de schuur. Deze maken de buurknollen nat, waardoor ze na verloop van tijd ook kunnen beginnen rotten”, klinkt het.
Viaverda bepaalde vorige maand, op basis van alle proefrooien, de Belgische aardappelproductie naar schatting op 55 miljoen ton. Dat is iets lager dan vorig jaar, maar 4 procent hoger dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. “Let op, want hiervoor heb je wel duidelijk meer areaal aardappelen (van 80.000 naar 100.000 ha de laatste 10 jaar in België) nodig. Dat geeft aan dat de opbrengst per hectare toch dalende is. Per hectare geven telers aan dat er 10 tot 15 ton minder geoogst wordt”, aldus Van Oost.
Vertraging bij Tiense, Iscal voor op schema
De Boerenbondman constateert verder dat ook de bietenoogst goed verloopt door het uitblijven van de regen. Dat wordt beaamd bij Iscal. De fabriek in Fontenoy startte de verwerkingslijn op 18 september en is van plan om deze rond 10 januari te beëindigen. “We liggen enkele dagen voor op schema. De fabriek draait al vanaf het begin op maximale capaciteit waardoor planters gevraagd zijn de bieten eerder klaar te leggen”, vertelt Stefaan Van Haecke, secretaris van de aan Iscal-verbonden telersvereniging Coco Vlaanderen.
De opbrengsten vallen dan weer tegen. Zowel de tonnage (gemiddeld 70 ton) als het suikergehalte (16,5%) behoren tot de slechtste in 15 jaar, vertelt Van Haecke. “Dat heeft natuurlijk alles te maken met de late inzaai. Bieten hebben hun groeidagen nodig. Normaal is eind mei een late zaaidatum, maar dit jaar was dat vroeg. Veel bieten zijn in juni nog gezaaid en vooral in de laat gezaaide percelen zie je matige opbrengsten."
Ondanks de late inzaaidata en vertraging in de teelt wil Van Haecke niet klagen. “De voorspellingen waren slechter, het suikergehalte neemt nog steeds wat toe. Daarbij verloopt de oogstcampagne dus uitstekend in tegenstelling tot vorig jaar toen een gedeelte niet gerooid geraakte door de vele regen en latere vorst.” Met de huidige weersvoorspellingen verwacht Van Haecke dat Iscal eind deze week de helft van hun bieten geoogst hebben. “En op basis van de huidige vooruitzichten zie ik ook voor de rest van november roostkleurig in.”
Bij de Tiense Suikerraffinaderij zit er wel enkele dagen vertraging op de bietencampagne. Dit door problemen met de stoomketel bij de fabriek in Wanze. “Maar deze problemen zijn inmiddels van de baan waardoor we weer op volle toeren draaien”, vertelt Erwin Boonen, directeur grondstoffen van Tiense. Hij schat dat inmiddels 40 procent van het bietenareaal van Tiense gerooid is en dat de campagne door de panne in Wanze rond 20 januari gedaan is. “Op dit moment zijn de rooiomstandigheden ideaal. Niet te nat en koel”, vertelt hij.
Ook bij Tiense was het zomerweer onvoldoende om de vertraging bij het inzaai te compenseren. “Bieten hebben toch hun zonuren nodig”, aldus Boonen. Door weinige zonuren en veel regen valt de suikeropbrengst zelfs lager uit dan eerder dit jaar (na de inzaai) geschat. “Het suikergehalte ligt momenteel onder de 16 procent, wat natuurlijk erg laag is”, aldus de agronoom die opmerkt dat het volume door de nodige regen juist drie ton per hectare hoger uitpakt dan aanvankelijk gepland.
Hakselmaïs voor 70 procent binnen, drogestofgehalte blijft laag
In de maïsteelt, ook een belangrijk landbouwgewas in Vlaanderen, is de situatie ongewijzigd ten opzichte van enkele weken geleden. “Behoorlijk wat percelen, vooral degene die laat ingezaaid zijn, komen niet aan het benodigde drogestofgehalte”, vertelt Gert Van de Ven van het Landbouwcentrum voor Voedergewassen. De percelen die vroeg ingezaaid zijn, zijn volgens hem voor een groot gedeelte binnen. “Maar in sommige gebieden, zoals bijvoorbeeld de Noorderkempen, is men nog volop bezig met hakselen.”
Zaaigoedleverancier Limagrain schat op basis van een belronde naar klanten op maandag dat er in Vlaanderen nog zo’n 20 tot 30 procent geoogst moet worden. Thomas Truyen van Limagrain beaamt dat de drogestofgehaltes laag liggen, rond de 30 procent (versus het gewenste gehalte van 33 tot 35%, red.). “Maar op zich hoeft dat geen probleem te zijn. In droge jaren zien we juist dat het drogestofgehalte bij de oogst te hoog ligt en dit kan ook nadelig zijn voor de voerkwaliteit.” Zowel Truyen als Van de Ven waarschuwen wel voor zure kuilen door dat lage gehalte. “Daardoor moeten boeren nog meer aandacht besteden aan het inkuilingsproces en te gebruiken toevoegmiddelen bij het inkuilen. Ook het uitlekken van sappen naar de omgeving is een aandachtspunt”, aldus Van de Ven.
Oogstrijpheid korrelmaïs vraagteken
Door het uitblijven van regen zijn de oogstomstandigheden volgens Truyen op dit moment ideaal. “Dat is een enorme meevaller, want hierdoor kan er tenminste nog geoogst worden.” Desalniettemin heeft hij vooral voor de boeren met korrelmaïs vraagtegens of de weersomstandigheden voldoende soelaas bieden. Bij korrelmaïs is alleen de korrel van de maïs relevant en wordt er gesproken over “vochtgehaltes” om de oogstrijpheid aan te geven. “Idealiter hebben we dan vochtgehaltes onder de 30 procent, maar deze gehaltes worden zelfs bij vroeg gezaaide percelen niet altijd gehaald. Mijn vader heeft bijvoorbeeld vandaag een perceel geoogst dat voor 15 mei is ingezaaid. Ook hier ligt het vochtgehalte met 34 procent aan de hoge kant”, vertelt hij.
Bij Limagrain schat men dat zo’n 50 procent van de korremaïs geoogst is. Veel boeren wachten nog op een verbetering van het vochtgehalte, maar het is volgens Truyen sterk de vraag of er nog veel verbetering komt. Dit omdat het rijpingsproces niet meer vooruit gaat. “Ik denk niet dat alle korrelmaïs dit jaar geoogst wordt. Een deel zal wederom tot hakselmaïs verwerkt worden, terwijl we ook zien dat de Maïs Kolven Schroot (mks) een populaire bestemming is.” Bij MKS wordt enkel de kolf met de schutbladeren geoogst en gehakseld. Hier steekt het vochtgehalte iets minder nauw dan bij korrelmaïs voor de drogerij.
Waar boeren nog druk in de weer zijn om hun oogsten binnen te halen, zijn anderen, zoals bijvoorbeeld Chris Derycke, al bezig met de inzaai van wintergraan. “Gelukkig is er uitstel om wintertarwe te kunnen zaaien. Veel landbouwers gebruiken de goede weersomstandigheden deze week om te kunnen zaaien. Dit zal niet overal lukken, maar op veel plaatsen wel”, laat Pieter Van Oost tot slot weten.
