Nog geen witte rook voor GLB-akkoord

Onderhandelaars van de Europese Raad en het Parlement zijn er niet in geslaagd een akkoord te vinden over de verdeling van de Europese landbouwsubsidies in het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) voor de komende jaren. Dat bevestigde de voorzitter van de landbouwcommissie in het parlement Norbert Lins vrijdagochtend op een persconferentie. De gesprekken gaan in juni wellicht verder, maar "het vertrouwen moet opnieuw worden opgebouwd", zei de Duitster.

28 mei 2021  – Laatste update 31 mei 2021 9:18
Lees meer over:
EU-europeseunie-glb-cap-agrifish-twitterstellakyriakides

De 27 Europese landbouwministers en het Europees Parlement trachtten de afgelopen week na een jarenlange voorbereiding het Europees GLB van 2023 tot eind 2027 af te kloppen. Het gaat om een pakket van 270 miljard euro wat van het landbouwbeleid de grootste slokop van Europees geld maakt. 

Discussie over vergroening

De miljarden aan landbouwsubsidies zijn van levensbelang voor de twaalf miljoen Europese landbouwers, maar ook de klimaatbeweging volgt de onderhandelingen met argusogen: een vergroening van de landbouw is cruciaal om de ambitieuze klimaatdoelstellingen van de Europese Unie te kunnen halen, benadrukte vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans meermaals. Precies dat laatste aspect zorgde voor een blokkering in de onderhandelingen. De Raad en het parlement raakten het niet eens over het tempo van en de voorwaarden aan de vergroening. 

Het gaat dan onder meer over de manier waarop de uitgavencriteria worden gereguleerd. De lidstaten willen daar wat flexibiliteit toelaten, terwijl het parlement een strengere regulering voorstaat. Daarnaast ijvert het halfrond ervoor om 30 procent van het budget voor rechtstreekse betalingen te besteden aan 'ecoregelingen', die landbouwers moeten aanmoedigen om technieken toe te passen die gunstig zijn voor het klimaat en de biodiversiteit. De Raad wilde dat beperken tot 20 procent, maar kwam volgens Europarlementslid Peter Jahr (EVP) ineens met een voorstel op de proppen om de lidstaten tijdens de eerste twee jaar van het nieuwe landbouwbeleid daarin veel meer vrijheid te geven. "Dat ligt moeilijk als je werkt met respect voor elkaar", aldus de Duitser, die zelf deeltijds landbouwer is. De Raad houdt het in een persbericht op "verschillende belangrijke thema's", waarover nog geen akkoord kon worden gevonden. 

Vertrouwen herstellen

Ook Norbert Lins (EVP), de voorzitter van de Landbouwcommissie in het Europees Parlement en de hoofonderhandelaar voor het halfrond, reageert teleurgesteld. "Dit is niet alleen nefast voor het institutionele evenwicht in de EU, maar ook voor de landbouwers en voor de klimaatbeweging. We zijn uiteraard bereid om verder te onderhandelen, maar het vertrouwen moet opnieuw opgebouwd worden", zei de Duitser vrijdagvoormiddag op een persconferentie. "We moeten argumenten uitwisselen om tot een compromis te komen, en dat soort discussie is er de voorbije dagen niet geweest."

Volgens Lins is er nu een "korte pauze" nodig om daarna in de loop van juni verder te onderhandelen. Ook de Raad hoopt de gesprekken in juni verder te zetten, maar concrete afspraken zijn er nog niet, zegt de woordvoerster van het Portugees voorzitterschap Catarina Faria aan het Duitse persagentschap dpa. Portugal, dat het roterend voorzitterschap van de Raad nog tot eind juni in handen heeft, dringt aan op een akkoord voor het einde van zijn mandaat. De onderhandelaars voor het Parlement geloven dat het mogelijk is om tegen dan een compromis te sluiten, al vragen ze wel bemiddeling door de Europese Commissie. Dat is volgens hen ook nog op tijd om het landbouwbeleid vanaf 2023 van start te laten gaan.

Boerenbond: “beter een goed dan snel akkoord”

Boerenbond wil dat de onderhandelaars snel werk maken van een akkoord. “We hebben beter een goed akkoord dan een snel akkoord, maar de tijd tikt ongenadig verder”, zegt voorzitter Sonja De Becker. “We roepen daarom alle partijen op om vooral realiteitszin aan de dag te leggen en tot een akkoord te komen dat rekening houdt met de economische consequenties en de impact op het verdienmodel van de landbouwers. Dit is geen motie tegen vergroening. Het GLB is al een motor voor vergroening en schakelt nu nog een versnelling hoger, maar de teller te veel laten overslaan is uiteindelijk contraproductief.”

Boerenbond benadrukt het belang van basisrandvoorwaarden met een stimulerend beleid. “Er moet ingezet worden op vertrouwen in plaats van wantrouwen. Een positieve stimulans voor de landbouwers zal tot veel meer draagkracht voor verdere verduurzaming leiden.”

De zeer ambitieuze Europese Green Deal doelstellingen verdienen trouwens meer dan een nog maar eens ingekort GLB-budget, stelt de landbouworganisatie. “Dit vlaggenschip kan niet varen zonder voldoende budget”, besluit De Becker. “Zonder economische leefbaarheid kan je niet boeren, laat staan een duurzame eigen voedselvoorziening uitbouwen. Daarom vragen we om de GLB-middelen voluit te focussen op de echte, actieve boer. Zij leveren de inspanning om onze voedselproductie verder te verduurzamen, niemand anders.”

Crevits: "Europees landbouwakkoord nodig dat perspectief geeft"

Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits (CD&V) blijft constructief meewerken aan de zoektocht naar een akkoord tussen de Europese lidstaten en het Europees Parlement over een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. "Iedereen rond de tafel is het er alvast over eens dat het beleid perspectief moet geven aan onze landbouwers, zowel op economisch als op sociaal vlak, zodat zij samen met ons de milieu- en klimaatambities van de Europese Unie waar kunnen maken", reageert ze.

De onderhandelaars van de Raad en het parlement konden het niet eens raken over het tempo en de voorwaarden van de vergroening van het Europees landbouwbeleid. Het vertrouwen tussen beide kampen lijkt zoek, maar het is wel de bedoeling om in juni de gesprekken opnieuw aan te knopen.

Crevits vindt het belangrijk dat er een akkoord wordt bereikt dat perspectief geeft aan alle landbouwers. "Daarnaast moet het beleid gericht zijn op de diversiteit aan actieve landbouwers en hun verschillende verdienmodellen, moeten jonge landbouwers alle kansen krijgen en moet het de landbouwproductie verder helpen innoveren en verduurzamen", zegt Crevits. Ze blijft naar eigen zeggen samen met haar Waalse en federale collega's Willy Borsus (MR) en David Clarinval (MR) meetimmeren aan een akkoord.

De Belgische Europarlementsleden Kathleen Van Brempt (Vooruit) en Sara Matthieu (Groen) zijn echter scherp voor de stellingnames van België en de andere EU-landen. "Zoals verwacht proberen de Europese lidstaten het ambitieniveau over het verduurzamen van de Europese landbouw verder te verzwakken. Onaanvaardbaar", stelt Van Brempt. Volgens haar weerspiegelen de onderhandelingen ook niet de ambitie van de Green Deal, het plan om de Europese economie in al haar facetten te verduurzamen. Kleinschalige boeren en biologische landbouwers zijn de dupe van dit verhaal, zegt ze.

Matthieu betreurt heel concreet dat de lidstaten niet willen weten van een plafonnering van de directe steun per landbouwbedrijf. "Nochtans komen er zo miljarden vrij om kleinschalige boerenbedrijven te steunen in hun transitieproces. Het geld dat uit die besparing zou voortvloeien, kan ook jonge boeren makkelijker toegang tot grond geven en opleidingen financieren om de ecologische landbouwomslag te begeleiden." Matthieu vindt het van cruciaal belang dat net jonge boeren tot de stiel worden aangetrokken, want zij "kunnen de transitie naar biolandbouw ondersteunen".

Van Brempt heeft alvast geen goed oog in het verder verloop van de onderhandelingen. Haar sociaaldemocratische fractie roept de Europese Commissie op om haar hele voorstel terug te trekken en een andere Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor te stellen, "dat wel klaar is voor de 21ste eeuw". Het huidige voorstel werd nog door de Commissie van Jean-Claude Juncker neergelegd, nog voor er sprake was van de Green Deal en de Europese klimaatwet.

Bron: Belga / Eigen verslaggeving

Beeld: Twitter (Stella Kyriakides)

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek