Nieuwe wegen bedreigen Amazonewoud

De Braziliaanse overheid maakt grote plannen om in Mato Grosso een nieuwe ‘Centrum-Noord Corridor’ aan te leggen: een netwerk van spoorlijnen, midden door het Amazonewoud, vooral door de staat Para, met nieuwe havens en hydro-elektrische dammen op rivieren. De beslissing zorgt voor ophef, eens te meer omdat blijkt dat de Nederlandse overheid de investeringen mee zou ondersteunen. Ook de Europese Groenen trekken met een nieuw rapport aan de alarmbel. 

Heel recent nog leek het erop dat de conservatieve Braziliaanse president door een kaptoelating in het hartje van het Amazonewoud voor een ecologische ramp zou zorgen, maar diezelfde president Temer kwam ondertussen terug op zijn voornemen. Amper een week na die beslissing is er opnieuw veel ongerustheid over de bescherming van het grootste tropische regenwoud ter wereld nu de regering zijn plannen heeft bekendgemaakt voor de aanleg van een ‘Centrum-Noord Corridor.

Het is intussen algemeen geweten en bewezen dat de aanleg van wegeninfrastructuur gepaard gaat met de exponentiële groei van boskapactiviteiten omdat wegen de vestiging van nieuwe dorpen en economische activiteiten met zich meebrengt, waarvoor vroeg of laat plaats moet worden gemaakt. Ook de ontplooiing van landbouwactiviteiten zorgt voor een versnelde boskap. Het nieuwe plan van de regering gaat overigens veel verder dan enkele wegeninfrastructuur, het omvat ook een netwerk van spoorlijnen met nieuwe havens en hydro-elektrische dammen op rivieren.

De werken zijn bedoeld om sojabonen rechtstreeks naar de noordelijke havens te kunnen vervoeren, in plaats van via de lange zuidelijke omweg. Die corridor opent ook weer mogelijkheden om de sojaproductie uit te breiden. VN-adviseur Thomas Lovejoy, die sinds 1965 vaak ter plaatse samenwerkt met de overheid om de biodiversiteit te beschermen, waarschuwt dat ontbossing de regencyclus van het Amazonewoud kan doorbreken. “We zitten op een kantelpunt”, aldus Lovejoy. “Als de regenkringloop wordt doorbroken, kan het tropische woud in droog savannegebied veranderen. Dat zou drastische gevolgen hebben voor het klimaat.”

Het dossier heeft op meerdere manieren overigens een Europees kantje, want ondertussen bleek ook dat de geplande infrastructuurwerken gerealiseerd worden met Nederlandse bedrijven en met steun van de Nederlandse overheid. De samenwerkingsovereenkomst met de Nederlandse overheid zegt weliswaar dat er gewerkt zal worden aan duurzame oplossingen. Ook de VN-adviseur Lovejoy is “voorzichtig optimistisch” over de lokale inspanningen om ontbossing tegen te gaan. “Brazilië zoekt wel degelijk naar duurzame manieren om die corridors aan te leggen”, zegt Lovejoy. “Daarbij denkt het land onder andere aan verhoogde wegen, zodat niemand in het regenwoud zelf kan komen.”

Ondertussen luiden ook de Europese Groenen andermaal de alarmbel over de ontbossing van het Amazonegebied. Ze wijzen daarbij ook nadrukkelijk op de verantwoordelijkheid van Europa – onder meer via de massale import van soja – en halen het Nederlandse engagement in het nieuwe infrastructuurproject aan als betreurenswaardig voorbeeld. Verder brengt een rapport ook het licht dat sinds de jaren 1980 al meer dan duizend mensen vermoord werden die op één of andere manier de kap wilden tegenhouden.

“Afgelopen zomer steunde België samen met 13 andere lidstaten nog een meer duurzame, Europese productie van soja en andere eiwithoudende gewassen”, zegt Groen-parlementslid Bart Staes. “Nu lijkt het erop dat ondertussen middels handelsmissies Nederlandse bedrijven gepromoot worden om te helpen bij het plannen van de toekomstige infrastructuurprojecten die fnuikend zullen zijn voor het Amazonewoud. Zolang wij soja importeren die ten koste gaat van Amazonewoud zal er iedere dag een leger van kettingzagen en bulldozers door het woud trekken. We zullen die markt dus eerlijker moeten maken. In de prijs van soja zal ook de prijs van de vernietiging van natuur en klimaatschade moeten worden meegenomen. Daarnaast zullen we de grootte van onze veestapel moeten heroverwegen.”

Lees het volledige rapport van de Europese Groenen hier.