Nieuwe plaag bedreigt de maïsvelden in Afrika

De rupssoort 'Spodoptera frugiperda', oorspronkelijk afkomstig uit Amerika maar sinds kort ook actief in Afrika, verspreidt er zich razendsnel over het continent. Het diertje is verantwoordelijk voor de vernieling van maïsvelden en vormt als dusdanig "een serieuze bedreiging voor de voedselvoorziening in Afrika en bij verdere verspreiding ook voor de wereldhandel", zo waarschuwt het landbouwonderzoeksinstituut CABI. Afrikaanse boeren verwarden het schadebeeld eerst met de maïsstengelboorder (Busseola fusca) die al langer een belangrijke plaag is. Binnen de Wereldvoedselorganisatie (FAO) van de Verenigde Naties is een spoedvergadering gepland, met als doel "een gecoördineerd antwoord op de rups te formuleren".

Spodoptera frugiperda is een nachtvlinder die gezien wordt als een bedreiging voor maïsteelt omdat zijn rupsen zo vraatzuchtig zijn. Voor jonge maïsplanten is de vraatschade catastrofaal wanneer de rupsen de groeipunt van de plant aantasten. Ze graven zich ook een weg door de kolf. Het beestje is waarschijnlijk via een lijnvlucht vanuit Noord-of Zuid-Amerika in Afrika geraakt. Het eet vooral maïs, maar kan in feite op meer dan honderd verschillende planten uit 27 plantenfamilies voortleven, waaronder belangrijke landbouwgewassen zoals rijst, bieten, suikerriet, soja, tarwe, katoen, luzerne, tomaten en aardappelen.

De online wetenschapsdatabase PLOS ONE maakte vorig jaar al melding van een nieuwe invasieve soort in West- en Centraal-Afrika. Het Centre for Agriculture and Biosciences International (CABI) bevestigt nu de aanwezigheid van 'Spodoptera frugiperda' in Ghana en specifieert dat het om twee varianten van dezelfde rups gaat die beiden even schadelijk zijn. In Afrika vindt de rups veel geschikt leefgebied zodat rekening gehouden wordt met een snelle verspreiding op het continent, en daarna mogelijk ook naar Azië. De rups is erg actief en vernielde al op grote schaal maïsvelden. "Er is dringend actie nodig, om te verhinderen dat landbouwgewassen massaal worden vernield", aldus hoofdonderzoeker Matthew Cock van CABI.

Maïs is een belangrijk voedselgewas in Afrika. De onderzoekers gaan nu na hoe het insect daar geraakte, hoe het zich verspreidt en hoe landbouwers de plaag op een milieuvriendelijke manier kunnen indijken. Ze hopen biologische bestrijdingsmethoden te vinden die een alternatief zijn voor zaadcoatings of bespuitingen met insecticiden. In de Verenigde Staten stelde men zijn hoop op genetisch gemodificeerde Bt-maïs maar het massale gebruik ervan werkte resistentie bij de rupsen in de hand. Noodgedwongen voeren Amerikaanse boeren opnieuw veldbespuitingen uit met insecticiden. In Brazilië, de derde grootste maïsproducent na de VS en China, wordt Spodoptera frugiperda beschouwd als de belangrijkste plaag in maïs. De bestrijding ervan zadelt de Braziliaanse boeren ieder jaar op met 600 miljoen dollar extra kosten.