Nieuwe meetsysteem: Belgisch varken verliest 2 procent vlees

Elk varkensslachthuis dat gemiddeld meer dan 200 varkens per week slacht, is bij wet verplicht om de karkassen in te delen volgens het geraamde aandeel mager vlees (MVA%). De indeling, ook wel classificatie genoemd, wordt uitgevoerd met een toestel dat hiervoor erkend is in België. Bij elk toestel hoort een formule die opgesteld wordt op basis van een versnijdingsproef waarin varkenskarkassen worden versneden en het aandeel mager vlees wordt gewogen. De huidige erkenning van de toestellen en formules loopt af op 31 december 2023 en de nieuwe treedt in werking vanaf 1 januari 2024.

De huidige formules van de indelingstoestellen, geldig tot eind 2023, zijn opgesteld op basis van een versnijdingsproef in 2011. Op dat moment was de oude EU-wetgeving nog in voege, waarin werd bepaald dat een versnijdingsproef uitgevoerd mocht worden door middel van een partiële versnijding van de zogenaamde primaire deelstukken (ham, rug, schouder en buik). Om te corrigeren naar het volledige karkas werd door de EU de vrij arbitraire omrekeningsfactor 0.89 opgelegd. “Dit leidde feitelijk tot een onjuiste inschatting van het mager vleesgehalte”, stelt Sander Cleuren van de interprofessionele vereniging voor Belgisch vlees (IVB).

"Historische fout rechtgezet"

Volgens Cleuren wordt deze historische fout vanaf 1 januari rechtgezet. Voor het opstellen van de nieuwe formules werd begin 2023 een versnijdingsproef georganiseerd, conform de nieuwe EU-wetgeving. Het belangrijkste verschil met de oude wetgeving is dat de omrekeningsfactor van 0.89 niet meer werd gebruikt. In België werden 164 karkassen geselecteerd en gescand met de CT-scan, aangevuld met een volledige versnijding van 17 van deze karkassen. De referentiewaarde werd bepaald door de CT-waarde te corrigeren met een factor bekomen door de volledige versnijding van de 17 karkassen. Er was daardoor geen omrekeningsfactor meer nodig om te corrigeren voor een partiële versnijding.

Uit de 164 karkassen in de versnijdingsproef kon worden afgeleid dat het aandeel mager vlees bepaald met de nieuwe formules zal dalen. Een steekproef van 34.000 varkens uit 3 verschillende slachthuizen had een gemiddelde daling van aandeel mager vlees van 1.80 tot gevolg. “Het magervleespercentage van Belgische varkens ligt normaal op 63 à 64 procent en zal nu terugvallen naar 61 à 62 procent”, stelt Sander Cleuren.

Volgens Cleuren en ook Michael Gore van FEBEV, Federatie van het Belgische Vlees, kan hiermee een potentieel competitief nadeel optreden ten aanzien van de Europese landen waar de formule nog niet werd aangepast. “Het mager vleesgehalte zegt wat over het uitbeenrendement. Het Belgische varken stond erom bekend een erg hoog rendement te halen, dat is net wat het Belgische varken onderscheidt”, aldus Cleuren die aangeeft dat het percentage in veel andere Europese landen onder de 60 procent ligt. Omdat sommige andere landen, zoals bijvoorbeeld Frankrijk en Nederland, voorlopig met de oude meetgegevens en omrekeningsfactor werken, ligt hier het mager vleesgehalte hier nog kunstmatig hoog. “Op termijn wordt het overal gelijk getrokken en geldt weer een gelijk speelveld”, aldus de IVB-directeur.

Ongewenste impact op fokkerij

Cleuren verwacht echter dat de prijsimpact op de Europese markt niet zo groot is, veel andere landen hebben hun formules namelijk ook aangepast of weerden de partiële versnijding uit eerdere proeven. Meer impact verwacht hij op andere vlakken: “Sommige varkensboeren kunnen het wel merken wanneer hun slachterij bij de afrekening het vleesgehalte als dusdanig meeneemt in de berekening.” Ook in de fokkerij zou de nieuwe formule tot misvattingen kunnen leiden. “Als een varkensboer niet op de hoogte is van de nieuwe metingen zou hij wel eens foute beslissingen kunnen nemen. Als een boer bijvoorbeeld streeft naar een magervleesgehalte in zijn veestapel van 64 procent, zal hij raar opkijken als hij nu op 61 procent uitkomt en is er de kans dat hij een andere beer kiest om het vleesgehalte op te krikken. Dat is dus niet nodig.”