Nieuw project gaat de strijd aan met longontsteking bij kalfjes

Zoals alle andere jonge dieren komen ook kalveren in de eerste levensmaanden in contact met luchtweginfecties. Maar door het stalklimaat en de omstandigheden waarin ze worden gehouden, ontwikkelen kalveren vaker een ernstige longontsteking of pneumonie.

Pneumonie is één van de hoofredenen voor economische verliezen in de kalveropfok- en afmest en heeft een niet te onderschatten impact op latere prestaties en het dierenwelzijn. Met de huidige behandelingsstrategie wordt 60 tot 70 procent van het antibioticagebruik bij kalveren ingezet in de strijd tegen pneumonie.

Gerichte behandeling

“Vaak wordt gekozen voor een groepsbehandeling, uit angst voor besmetting van gezonde dieren door zieke dieren,” zegt professor Bart Pardon van de Universiteit Gent. “Vandaag beschikken we wel over betrouwbare en praktisch haalbare methodes om te detecteren welke dieren nood hebben aan antibiotica zodat we de overige dieren met een gerust hart onbehandeld kunnen laten.”

Volgens Pardon hebben enkel dieren met longontsteking antibiotica nodig en niet deze met een infectie van de neus of keel. Infecties van deze bovenste luchtwegen zijn verantwoordelijk voor 60 procent van de hoestuitbraken en worden vaak door een virus veroorzaakt. Een onderscheid maken is dus van essentieel belang om verdere stappen en een correct behandelingsplan uit te voeren.

Snelle detectie

Runderen zijn meesters in het verbergen van de aanwezigheid van een ziekte. Zo heeft 40 procent van de kalveren een longontsteking zonder ook maar enig symptoom te vertonen. “Het probleem is dus veel groter dan we zelf kunnen waarnemen. Een snelle en goede opsporing is dus een voortdurende uitdaging”, klinkt het.

Snelscan

Een echografie van de longen is de meest betrouwbare en economisch haalbare methode om pneumonie vast te stellen op het landbouwbedrijf. De Universiteit Gent ontwikkelde daarom een snelscan longecho.

De techniek laat dierenartsen toe om in een beperkte tijd (1 à 2 minuten per dier) een groot aantal dieren te scannen om zo een beter beeld te krijgen op kalfniveau en gerichter te behandelen. Na enige training laat snelscan longecho toe om bij 95 procent van de gevallen een correcte diagnose van pneumonie te stellen. Zo worden alleen die kalveren behandeld die het nodig hebben, maar ook de behandelingsduur kan hier aan gekoppeld worden.

Verder zullen er binnen het project hulpmiddelen ontwikkeld worden die veehouder én dierenarts tijdig helpen alarmeren, zodat ze kunnen inschatten wanneer en op welke manier het zinvol is om kalveren te bemonsteren en op maat te behandelen.

“Er is vandaag veel mogelijk dankzij technologie. Alleen weten we nog niet goed welke factoren, gelinkt aan het dier, de omgeving of andere elementen, we het beste volgen om longontsteking te controleren en te detecteren”, aldus zegt Thomas Lowie, één van de onderzoekers. “Met PneumoNEE willen we daar een antwoord op vinden en hulpmiddelen ontwikkelen die toegankelijk en gemakkelijk toe te passen zijn voor elk type bedrijf, gaande van een hulpmiddel op papier tot volledige automatisatie.”

PneumoNEE is een VLAIO-landbouw traject van DGZ en de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent dat gedurende vier jaar zal lopen. Meer info over het project vind je op de www.pneumonee.be of op Facebookpagina.