Krimp veestapel op tafel bij Nederlandse formatiegesprekken

De Nederlandse landbouwpers is er zeker van dat de inkrimping van de veestapel een rol gaat spelen bij de gesprekken voor de formatie van een nieuw kabinet. Waar het huidige kabinet er in het kader van de Nederlandse wet ‘stikstofreductie en natuurverbetering’ nog voor kiest geen dwang op te leggen bij de inkrimping van de veestapel, zou daar wel eens verandering in kunnen komen.

Het is hoogst waarschijnlijk dat D66, dat bekend staat als een voorstander van de inkrimping van de veestapel, zal aanschuiven bij de kabinetsformatie. De partij haalde een klinkende overwinning en neemt de plaats in van CDA als tweede partij van Nederland. Het is juist het CDA, met een grote achterban onder boeren, dat mordicus tegenstander is van een verplichte inkrimping. VVD is ook tegenstander, maar zou in de onderhandelingen kunnen buigen en voorrang geven aan mobiliteit en industrie, is de inschatting.

Onderzoeken adviseren komend kabinet

Bovenop de verschuiving van het politieke klimaat werden drie ambtelijke verkenningen gepresenteerd over het stikstofbeleid voor de periode tot 2050. Het huidige (ontslagnemende) kabinet had hierom gevraagd met het doel om het nieuwe kabinet handvatten te bieden in de stikstofdiscussie die al jaren als een donkere wolk boven het land hangt en tot een impasse in de landbouw en bouw heeft geleid.

In één van de onderliggende onderzoeken die werd uitgevoerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau, wordt geconstateerd dat het zonder een grootschalige inkrimping van de veestapel praktisch onmogelijk is de doelstellingen voor het stikstofbeleid te realiseren. In het rapport wordt gekeken naar alle sectoren, maar de conclusie is dat de grootste stappen zijn te zetten in de reductie van stikstofuitstoot in de veehouderij.

In deze ambtelijke verkenningen wordt rekening gehouden met een krimp van de veestapel van 30 procent, die voor een groot deel al voor 2030 zou moeten worden gerealiseerd. Bij de inkrimping lijkt het accent te liggen op de rundveehouderij, omdat daar de ammoniakuitstoot het hoogst is.

De opstellers van het rapport geven ook nog aan dat een verkleining van de veestapel niet automatisch leidt tot een even zo grote vermindering van de ammoniakuitstoot. Als boeren minder vee hebben, wordt de animo voor het doen van investeringen in technische maatregelen kleiner. Met minder dieren is de kans groter dat een investering niet wordt terugverdiend.

‘Inkrimping veestapel ligt op tafel bij formatiegesprekken’

De landbouwpers ziet het rapport als een veeg teken. Ze wijzen op de volgende passage in het rapport: ‘Een krimp van de veestapel is geen beleidsdoel op zich, maar kan wel een effectief middel zijn om de druk van de landbouwsector op de milieugebruiksruimte te verlagen.’ Boerderij benadrukt dat het gaat om ambtelijke verkenningen. “Het zijn geen beleidsadviezen en geen politieke voornemens. In die zin hebben de verkenningen nog weinig concrete betekenis.” Maar het voegt er vervolgens aan toe: “in de nieuwe politieke verhoudingen kunnen de rapporten wel betekenis krijgen. De verkenningen komen op tafel bij de komende formatie.”

Wil Meulenbroeks, vakgroepvoorzitter Melkveehouderij van de landbouworganisatie LTO, houdt zijn hart vast, maar weet ook te relativeren. “De inkrimping van de veestapel is al jaren een thema in de Nederlandse politiek en bij deze verkiezingen is het door linkse partijen hoog op de agenda gezet. D66 heeft een halvering van de veestapel in haar verkiezingsprogramma opgenomen, maar in de vorige coalitie heeft men dit punt laten vallen.”

Als er een linkse coalitie gevormd wordt met partijen als PVDA, Groen Links of de SP, dan ziet Meulemans het somber in. “Maar ik acht een linkse coalitie zeer klein.” Het lijkt volgens hem aannemelijker dat dat CDA, D66 en VVD andermaal de lijnen in Nederland gaan uitzetten. "En dan denk ik dat de verplichte inkrimping van de veestapel niet opgenomen gaat worden in het regeerakkoord.”