Milcobel vraagt ook aan melkveehouders stevige inspanning

De onvrede over de melkprijs die Milcobel uitbetaalt, sluimert al langer bij de 2.400 leden-melkveehouders. Als grootste zuivelcoöperatie in België verwerkt Milcobel 1,7 miljard liter melk op jaarbasis ofwel 41 procent van de melk die in ons land wordt geproduceerd. Ondanks die dominante positie bengelt Milcobel al langer onderaan in de melkprijsvergelijkingen. “Al tien jaar lang is dat het geval en de afgelopen tijd is de kloof alleen maar toegenomen. We hebben de rol moeten lossen”, legt van Dam de vinger op de wonde.

Hij is vastbesloten het tij te keren en heeft daarvoor, vijf maanden na zijn aantreden, een strategisch plan klaar. De coöperatie steekt daarbij de hand in eigen boezem en heeft al een aantal verbeterings- en besparingstrajecten in gang gezet. Zo werd recent nog gesnoeid in de kaderfuncties van Milcobel, wat een besparing opleverde van tien procent van de kosten van het management. En dit wordt verder doorgetrokken naar alle lagen in de organisatie. Op vijf jaar tijd wil Nils van Dam jaarlijks 50 miljoen euro genereren uit kostenbesparingen.

Los van de eigen inspanningen vraagt Milcobel ook heel wat inspanningen van de leden-melkveehouders. Extra kapitaalinbreng, een einde aan de ongelimiteerde groei van de melkleveringen en een grondige hervorming van de premies in het melkgeld vormen de kern van de hervormingen die een rechtstreekse betekenis hebben  voor de boeren. Zij liggen immers mee aan de basis van de structurele problemen waar Milcobel mee kampt.

Extra kapitaalinbreng

Eén van die structurele problemen is het te laag eigen vermogen van de coöperatie. “Tegelijk hebben we een hoge schuldgraad. Dat alleen al zorgt voor een effect van 1,5 euro per 100 liter in de melkprijs”, benadrukt de CEO. Een extra kapitaalinbreng van de leden moet helpen dat eigen vermogen op te krikken. Een vergelijking met andere zuivelcoöperaties leert dat de kapitaalinbreng van de leden van Milcobel, met 5 euro per 100 liter, het laagst is. Bij de andere coöperaties varieert die van 6,5 tot 35 euro, waarbij een deel soms zelfs in dode hand wordt opgevraagd. Dat betekent dat de leden dit kapitaal niet terugkrijgen wanneer ze uit de coöperatie stappen.

De extra kapitaalinbreng, waarvoor de leden 7 jaar de tijd krijgen om die bij te storten, bedraagt 2,5 euro per 100 liter. Daarmee komt de totale inbreng op 7,5 euro per 100 liter te liggen. “Zo willen we onze achterstand ten aanzien van onze belangrijkste concurrenten inhalen en een sterkere financiële positie uitbouwen”, legt van Dam uit. Melkveehouders die willen groeien en meer melk willen leveren aan de coöperatie, zullen verplicht zijn om die 7,5 euro per 100 liter groeivolume meteen op tafel te leggen voor de liters die ze extra produceren.

Geen ongelimiteerde groei

En daarmee komen we meteen bij een tweede structureel probleem dat een belangrijke impact heeft op de melkprijs die kan uitbetaald worden. “We willen een einde maken aan de ongelimiteerde groei van de melkleveringen”, stelt de CEO. “In vergelijking met 2015 verwerken we vandaag 35 procent meer melk, wat een stijging van de melkaanvoer betekent van 7,8 procent per jaar. De voorbije 3 jaar bedraagt de groei nog steeds 4,8 procent op jaarbasis, dat is bijna 5 keer sneller dan het Europees gemiddelde. Het grootste deel van de extra melk is verwerkt in bulkproducten en het is niet evident om die rendabel te vermarkten. Daarom willen we een rem zetten op de groei.”

Milcobel legt zich daarom een maximale groei op van de melkleveringen van 2 procent de komende jaren. Naar 2025 toe mag de melkaanvoer globaal genomen jaarlijks maar een tweetal procenten toenemen. “En hoe lager de groei, hoe beter. Als we dit niet vooropstellen, dan zal een goede gemiddelde melkprijs geen haalbare kaart worden”, voorspelt van Dam.

Hervorming premiestelsel

Om dit aan de leden duidelijk te maken, wordt er in eerste instantie een onmiddellijke kapitaalinbreng van 7,5 euro per 100 liter verwacht voor de groeiliters vanaf 2020, maar anderzijds wordt ook het premiestelsel hervormd. “Een premie moet je zien als een geldelijke betaling voor iets wat je nodig hebt en wil stimuleren. Maar de volumepremies die we vandaag betalen, passen niet meer in ons streven naar het afremmen van de melkaanvoer. Vandaar dat we beslist hebben om de volumepremies af te bouwen, de vergoeding voor weidemelk te verhogen en een nieuw systeem van duurzaamheidspremies in te voeren”, klinkt het.

Milcobel verwacht dat weidemelk meer en meer de norm zal zijn voor zuivelproducten die onder merken en private label worden verkocht. Vandaag krijgen melkveehouders een jaarpremie van 500 euro als vergoeding wanneer ze de normen rond beweiding toepassen. Vanaf 1 mei 2021 zal er gewerkt worden met een weidemelkpremie van 25 cent per 100 liter. Voor de meeste ‘weidemelk-leveraars’ betekent dit dat de vergoeding voor weidemelk meer dan verdubbelt.

Om de duurzaamheidspremies uit te keren, zal de sectorale duurzaamheidsmonitor gebruikt worden. “Vandaag hebben we van al onze melkleveraars een individuele duurzaamheidsscore op basis van de parameters uit de duurzaamheidsmonitor voor de zuivelsector. Op basis van die duurzaamheidsscore zal ook de duurzaamheidspremie berekend worden”, vult Eddy Leloup, directeur Milk & Farms aan. Volgens berekeningen zou de hervorming van het premiestelsel voor 94 tot 96 procent van de leveraars een stabiele tot licht verbeterde melkprijs inhouden.

Melkprijsverhoging vanaf januari

Een onmiddellijke melkprijsverhoging waar de protesterende landbouwers begin september om vroegen, zit er volgens Nils van Dam niet in. “Ik zie het streven naar een correct inkomen voor de boer als de grootste uitdaging waar we voor staan en ik ben mij absoluut bewust van de noden op de melkveebedrijven, maar een hogere melkprijs uitbetalen zal dit jaar niet meer lukken. Wel engageer ik me om vanaf januari de melkprijs met 1 euro per 100 liter te verhogen”, belooft hij.

Milcobel heeft zijn strategisch plan intussen voorgelegd aan al zijn leden. “De reacties erop zijn heel uiteenlopend”, zegt de CEO. “Dat gaat van ontevreden reacties omdat we met de kapitaalinbreng een extra inspanning vragen van onze melkveehouders, bovenop de slechte melkprijs, tot ongeruste reacties van boeren die net de beslissing hebben genomen om te groeien. Anderzijds zijn er landbouwers die de logica van het plan inzien en het moedig noemen, maar zich toch afvragen of het hen ook iets gaat opleveren.”

Reputatieschade

Van Dam beseft dat het vandaag niet evident is om zomaar blindelings te vertrouwen op het plan dat nu voorligt. “Het vertrouwen is in het verleden beschaamd geweest. En het gezegde stelt: vertrouwen komt te voet en gaat te paard, dus ik begrijp dat er nog een lange weg af te leggen is. Ook op vandaag zijn er geen garanties. Maar ik sta wel open voor dialoog. Vandaar dat ik ook wil meegeven aan onze leden dat ze me moeten beoordelen op mijn daden, niet op wat ik zeg.”

In dat kader moet er de CEO nog iets van het hart. “Ik begrijp absoluut de irritatie en zelfs woede van onze leden. Het kan niet dat ze door hun coöperatie onder de kostprijs worden vergoed. Dat is gewoon niet goed genoeg”, benadrukt van Dam. “Maar de protestactie in Langemark was niet de juiste zet. Die heeft Milcobel in deze moeilijke tijd niet alleen geld gekost omdat de fabrieksactiviteiten moesten herschikt worden, maar heeft ook reputatieschade veroorzaakt. Dat zoiets gebeurt, net nu we met de banken aan het onderhandelen zijn over andere voorwaarden, komt zeer ongelukkig. Het geld dat ons dit kost, is geld dat niet naar een betere melkprijs kan gaan. En dat terwijl de coöperatie zo sterk inzet op ledeninspraak en dat er tal van kanalen zijn om het ongenoegen te uiten en zich te informeren .”