Microplastics vormen “laag tot verwaarloosbaar risico” voor het milieu
Microplastics in Vlaams oppervlaktewater hebben een laag tot verwaarloosbaar risico op het milieu. Dat blijkt uit de eerste grootschalige studie van de UGent en Vito naar microplastics in Vlaanderen. De slijtage van rubberen banden is de grootste bron van microplastics.
Microplastics zijn minuscule stukjes plastic, kleiner dan vijf millimeter, die in de lucht, in water en op het land terechtkomen. Via die wegen hebben ze een impact op het milieu en de omgeving waarin ze voorkomen. Voor Vlaanderen was die impact nog vrij onbekend, nu is er voor het eerst een grootschalig onderzoek uitgevoerd.
De studie van UGent en Vito heeft gekeken naar de hoeveelheid microplastics in oppervlaktewater, huishoudelijk afvalwater, water afkomstig van rioolwaterzuiveringsinstallaties en afstroomwater van de autosnelwegen. In totaal zijn 210 stalen geanalyseerd, afkomstig uit heel Vlaanderen.
In 1 liter oppervlaktewater werden gemiddeld 0,36 microplastic deeltjes teruggevonden, wat gelijkaardig is aan concentraties in andere Europese landen. De plastics komen weliswaar wijdverspreid voor, maar de negatieve effecten op het milieu zijn laag tot verwaarloosbaar: de gevonden waarden lagen steevast onder de relevante veilige drempelwaardes.
"Alle Vlamingen samen lozen 3 miljoen partikels per jaar via huishoudelijk afvalwater", vertelt Ilias Semmouri, onderzoeker aan de UGent. "97 procent van al die partikels wordt door rioolzuiveringsinstallaties verwijderd, dat is eigenlijk heel goed. Maar zelfs na die zuivering komt er nog steeds 623 kilogram aan microplastics in de Vlaamse waterlopen terecht door huishoudens."
Autobanden
Het onderzoek heeft verder aangetoond dat de slijtage van banden een grote bron is van microplastics. Jaarlijks belandt er zo 650 kilogram op het wegdek. Ofwel kunnen die via de berm in de omgeving terechtkomen, ofwel via neerslag van het wegdek afgespoeld worden en in het oppervlaktewater terechtkomen. Op die manier komt naar schatting 250 ton partikels door bandenslijtage in het oppervlaktewater terecht. Dat is aanzienlijk meer dan het huishoudelijk afvalwater (623 kilogram).
"Wat betreft de bandenslijtage is er erg weinig onderzoek voorhanden momenteel", zegt Semmouri. "Het is dus moeilijk deze resultaten te vergelijken met andere studies. Wat wel belangrijk is, is dat we enkel langs een aantal (5, red.) autosnelwegen gezocht hebben naar bandenpartikels. We kennen dus nog niets over bijvoorbeeld de stedelijke context. Daar is verder onderzoek voor nodig."
Vlaams kraantjeswater blijkt daarnaast een zeer laag aantal microplastics te bevatten, heeft het onderzoek geleerd. "We vonden tussen de 0 en de 6 microplastics per 100 liter water. In flessenwater zitten gemiddeld 5 microplastics per 1 liter water, ongeveer honderd keer meer dus. Het Vlaams kraantjeswater is dus erg veilig. Wat de exacte effecten zijn van de plastics op het water, weten we nog niet." Daarom dringt de Vlaamse regering aan op extra onderzoek.
Vlaams minister voor Omgeving Zuhal Demir (N-VA) reageert enigszins optimistisch: "Dat de risico's op negatieve effecten voor het milieu laag tot zelfs verwaarloosbaar zijn, is een goede zaak. Een belangrijke bron, veel meer dan het huishoudelijk afvalwater, blijkt de bandenslijtage van onze wagens. Dat wil zeggen dat de eenzijdige focus van sommigen op de industrie onterecht is. Microplastics worden door ons allemaal, van huishoudens over transport tot de industrie veroorzaakt. Dat wil zeggen dat we in de vervolgstappen ook in het beleid op al die verschillende sectoren moeten inzetten."
Bron: Belga / Eigen verslaggeving
