Melkveehouder slaat drie vliegen in één klap met pocketvergister

Een aantal vaten die met een complex buizensysteem aan elkaar gekoppeld zijn en gevoed worden door de pocketvergister achter de melkveestallen van Dries Maenhout en Brenda Dewinter in Poeke, nabij Aalter, geven het melkveebedrijf een futuristische look. “Maar we zijn nog altijd met mest bezig”, wuift de landbouwer het argument weg dat de complexe installatie nog weinig met traditionele landbouw te maken heeft.

Volgens experts zou deze mestverwerkingsinstallatie in de toekomst wel eens gemeengoed kunnen worden in de landbouw. Een onderzoek van de Nederlandse universiteit van Wageningen wees enkele jaren geleden uit dat deze techniek de stikstofuitstoot met 65 procent kan verminderen waardoor hij een forse bijdrage zou kunnen leveren aan de reductiedoelstellingen in de veeteelt. Ook zou de techniek de methaanuitstoot met 82 procent verlagen, zo stelt datzelfde dat onderzoek.

De familie Maenhout-Dewinter was begin vorig jaar het eerste bedrijf in Vlaanderen dat een vergunning kreeg voor de installatie van een pocketvergister met een stikstofstripper. Door het potentieel van de techniek kreeg het bedrijf, dat als een testcase gezien kan worden, een VLIF-innovatiesubsidie en een bijdrage uit het PAS-innovatiesteunfonds van Boerenbond. Terwijl de werken aan de installatie nog steeds lopen, kijkt Maenhout tevreden terug op de eerste maanden. De pocketvergister voorziet het bedrijf van stroom en draait momenteel op 80 procent van zijn capaciteit. “Om dat naar 100 procent op te krikken, zouden we in de toekomst andere reststromen naar het bedrijf moeten halen.”

Combinatie aan technieken

Het is de combinatie aan technieken die volgens Biolectric, leverancier van pocketvergisters, en Detricon, de bouwer van de stikstofstripper-scrubber, verantwoordelijk is voor de totale stikstofreductie. Het begint bij de gesloten stalvloer waarop de mest van de 170 melkkoeien dagelijks wordt afgevoerd. Na verwerking in de pocketvergister wordt de mest met behulp van de restwarmte van de vergister gehygiëniseerd en vervolgens gescheiden door een centrifuge. Daarna gaat de dunne fractie door de stripper-scrubber.

Daar verandert de ammoniak na opwarming en door toevoeging van zwavelzuur in ammoniumsulfaat. “Dat zou op termijn als meststof gebruikt en verkocht kunnen worden”, aldus Maenhout. Maar dat kan pas wanneer deze meststof de status van renure krijgt en dus niet langer als dierlijke mest wordt aanschouwd. Het is aan Europa om te beslissen of renure in de toekomst kan gezien worden als kunstmestvervanger.

Ook wat betreft de stikstofreductie is er sprake van een onbenut potentieel. “Ondanks de conclusies van de WUR is de techniek niet erkend in Vlaanderen”, vertelt Peter Fopma van Biolectric. Samen met Detricon werkt het bedrijf aan een erkenning van het systeem in Vlaanderen. Om het systeem op de PAS-lijst te krijgen, moeten onder andere metingen aangeleverd worden als bewijsstukken. “Om deze reden starten we volgend jaar met metingen op een aantal proefbedrijven waaronder dat van Maenhout”, aldus Fopma die deze resultaten pas in 2026 verwacht.

PAS-erkenning zou vergunningen vergemakkelijken

Een officiële erkenning zou een stimulans kunnen betekenen voor de vergunningverstrekking. “De vergunningenverlening in de rundveehouderij staat on hold”, vertelt Sander Herinckx, consulent klimaat & emissies bij Boerenbond. Het is volgens hem ook de reden dat er momenteel nog maar naar schatting zo’n 60 tot 80 pocketvergisters draaien in Vlaanderen. Het overgrote deel daarvan kreeg een vergunning voor het stikstofarrest.

Ook Herinckx is overtuigd van de pocketvergister met nabewerking. “Een aantal van de maatregelen die nu op de PAS-lijst staan, gaan uit van een dichte stalvloer. In dat geval moet de mest dagelijks vers afgevoerd worden. Een vergister kan een ideale oplossing zijn. De boer moet ergens heen met deze mest en een pocketvergister werkt het beste op verse mest”, legt hij uit.

De hoog gespannen verwachtingen van de landbouwwereld in de pocketvergister met nabewerking bleek ook uit de opkomst op de door Boerenbond georganiseerde demodag biovergisting. Zo’n 130 boeren reisden af naar het event dat in de voormiddag op het bedrijf van Maenhout plaatsvond. In de namiddag verplaatste de delegatie zich naar het varkensbedrijf van de familie Vromman in Meulebeke waar de pocketvergister gekoppeld is aan membraanfiltratie.

Besparing op mestafzetkosten

Waar de familie Maenhout-Dewinter met deze grote investering een optie neemt op de toekomst, verwachten de boeren ongeacht de PAS-erkenning van de techniek, hun investering in tien jaar terug te verdienen. “De pocketvergister produceert stroom die we op het bedrijf kunnen inzetten. Daarnaast moet de installatie ook een direct antwoord bieden op onze mestafzetkosten”, vertelt de veehouder. "Hiervoor is de hygiënisatie-unit verantwoordelijk die in combinatie met de pocketvergister is geplaatst."

De hygiënisatie-unit, die de dikke fractie voor een bepaalde periode opwarmt, zorgt ervoor dat de bacteriën gedood worden en de mest als ‘gehygiëniseerd' aanschouwd wordt. “Zo kunnen wij de dikke fractie afvoeren naar Frankrijk, waar er veel vraag is”, vertelt Maenhout die op termijn ook lokale tuinbouwbedrijven wil bedienen met het materiaal als compost. Door zijn mest te hygiëniseren kunnen de mestafzetkosten fors dalen, een kostenpost van zo’n 100.000 euro per jaar. “Maar de installatie staat er nog maar net en het is natuurlijk afwachten hoe alles verloopt”, besluit Maenhout.