Melkveebedrijf BuitenKANs biedt kinderen nodige rust tussen ezels en emoties

Van ouderschap naar verzorger 

Het was een parcours waar meer ouders dan Jessica alleen zich in herkennen. Vijf jaar geleden, tijdens de hoogdagen van de coronaperiode, besloot de boerin om gezinnen in hetzelfde schuitje te helpen met zorginitiatief buitenKANs. Ieder kind dat vastloopt op school – om welke reden dan ook – is welkom. Op de boerderij krijgen zij de time-out waar ze soms al jaren naar verlangen. 

Volgens Jessica zijn er dan ook veel leerlingen met moeilijkheden, die ‘te slim’ zijn om te genieten van een aangepast traject. “Als je niet meer meedraait op een school, maar ook geen plaats vindt in het buitengewoon onderwijs, dan kom je vast te zitten in een tussensituatie waarin je niet meer functioneert.” 

Meer halen uit het leven 

Voor Jessica is de zorgboerderij een mooie kans om het ietwat solitaire werk op de veehouderij aan te vullen. “Ik verlangde al lang naar een nieuwe activiteit, waarmee ik meer kan betekenen”, zegt Jessica. “En omdat ik merkte hoe de natuur en de dieren zoveel deugd deed bij mijn kinderen, is de combinatie tussen zorgcoach en de boerderij ontstaan.” 

De overstap van boerin naar zorgcoach vroeg natuurlijk meer dan de aanschaf van een uithangbord en een stel knuffelbare dieren. Bij Steunpunt Groene Zorg kreeg Jessica alle beginselen aangereikt. “Bijvoorbeeld naar verzekering toe moet je wel een aantal punten in orde maken”, zegt ze. “En ik heb ook een coachingopleiding gedaan.” 

“Je bent nooit ‘klaar genoeg’” 

Toch bleef Jessica na haar opleiding nog met enige schroom zitten om van start te gaan. Maar de vraag was te groot om te wachten. “Eigenlijk voelde ik me nog niet klaar om te starten. Je voelt je nooit ‘klaar genoeg’. Maar een medestudent van de coachingopleiding belde me met de vraag of ik al begonnen was. ‘Januari’, zei ik. Ze vroeg of het niet eerder kon. Ze zat met een jongetje met wie het echt niet oké ging. Uiteindelijk besloot ik hem toch te laten langskomen. En zo is de bal aan het rollen gegaan.” 

De eerste sessies waren één op één, maar intussen begeleidt Jessica drie groepen per week, met kinderen van alle leeftijden. “Dat geeft net een afwisseling die ik fijn vind”, zegt Jessica. Ze denkt even na. “Met jongere kinderen heb je eerder dat… knusse? Om het zo te noemen. Met oudere kinderen heb je dan weer intensere gesprekken. Jongvolwassenen die vaak ook al een grote rugzak hebben.” 

Time-out 

Bij veel kinderen ligt er echter geen specifiek trauma aan de basis, maar wel een cluster aan persoonlijkheidstrekken die maken dat ze niet goed kunnen aarden in het klassieke schoolsysteem. “Hoogbegaafde kinderen die kampen met verveling of overprikkeling, kinderen met autisme, enzovoort”, zegt Jessica. “En vaak ook kinderen die voor zichzelf de lat te hoog leggen, en nood hebben aan een time-out op de boerderij. Sommigen komen hier één dag per week, andere kinderen gaan niet meer naar school en komen hier als dagbesteding.” 

Vertrouwen winnen 

Hoewel het bewustzijn rond mentale en emotionele gezondheid de afgelopen jaren fors is toegenomen, botst Jessica toch nog op bepaalde obstakels. De ouders zijn meestal overtuigd van het concept. Maar scholen, althans in het verleden, zijn vaker terughoudend om leerlingen een dag te laten doorbrengen buiten de schoolmuren. “Op het moment dat de ouders je contacteren, zitten ze vaak al in een situatie waarop ze hun kind gewoon gelukkig willen zien. Dan hebben ze wat er op school gebeurt zelfs al een beetje losgelaten.” 

“Bij scholen lag het vaak moeilijker, al zie ik daar de laatste jaren ook verandering in”, zegt Jessica. “Het gebeurt dat scholen zelf contact met me opnemen, met de vraag of ze mijn concept aan de ouders en leerlingen mogen voorstellen. Het klinkt misschien drastisch om een kind een dag of meer per week van school te houden, maar als je volledig overprikkeld bent, kom je niet tot leren. En dan zien we vaak dat die ene dag in de week genoeg rust geeft om de andere vier te overbruggen. Bij sommige kinderen is het geen probleem om gemiste lessen in te halen, bij anderen moet de school kijken welke leerstof cruciaal is en welke niet.” 

Eén gouden regel 

De dagbesteding op de zorgboerderij verschilt van dag tot dag, en van kind tot kind. “Er geldt hier slechts één regel: wij eten niet alvorens de dieren hebben gegeten”, zegt Jessica. “Maar de activiteiten variëren. Als een kind zich in zijn absolute dieptepunt bevindt, heeft het niet de energie om mee te helpen. En dat hoeft ook niet. Al is het doel natuurlijk wel om hen op termijn te activeren. Hen te leren dat het gerust oké is om eens een lastige periode te hebben, maar in je zetel liggen heeft geen zin.” 

‘Actief bezig zijn’ hoeft zich niet enkel te vertalen in boerderijwerk. Zowel gezond buitenwerk als actief spelen kan heilzaam werken. “Ze rijden hier vaak met de gocarts, bouwen kampen, knuffelen of werken met de dieren, wandelen, enzovoort”, zegt Jessica. “Ik heb eens een meisje gehad die elke namiddag moest rusten in het hooi. Zo óp was ze. En om haar aan het einde van de rit toch weer te zien evolueren en openbloeien… dat is zo mooi om te zien.” 

Gsm-vraagstuk 

Kinderen groeien vandaag echter anders op dan twintig jaar geleden, en dat levert voor Jessica soms ook dilemma’s op. Het gsm-vraagstuk, bijvoorbeeld. “Daar heb ik even mee geworsteld”, zegt ze. “Je kan opteren om ze te verbieden, maar dat ligt moeilijk. Want die gsm biedt hun ook een houvast om contact te houden met het thuisfront, als het niet meer gaat. Ik heb op vlak van gsm-gebruik nog geen excessen gekend in die mate dat ik ze moest verbieden. Als ze er continu op zitten, zal ik hen wel met een kwinkslag aanmoedigen om iets actiever te doen.” 

‘Probleemkinderen’ 

Toch is het werk op de zorgboerderij niet altijd zo romantisch. “Je moet de hele tijd ‘aan staan’”, zegt Jessica. “Soms vertonen ze problematisch gedrag naar mij toe, of naar elkaar. Kinderen met agressieproblemen bijvoorbeeld, dat is pittig. Ik heb al wat mogen bufferen qua verbaal en fysiek geweld, maar op al die jaren tijd heb ik slechts twee keer een traject moeten stopzetten omdat het qua agressie echt niet meer houdbaar was. Het was telkens wel een immens gevecht tussen hoofd en hart om die beslissing te nemen.” 

Het hoofddoel van de boerderijdag is om de druk weg te nemen, en de eigenwaarde van de kinderen weer op te krikken. “Vaak zie je dat ze in een negatieve spiraal zitten”, zegt Jessica. “Als je een ‘probleemkind’ bent op school, word je ook enkel nog op die manier bekeken, en ga je je ernaar gedragen. Wanneer ik samenzit met de scholen, hoor ik hen soms de kinderen beschrijven op een manier die ik absoluut niet herken, simpelweg omdat ze op de boerderij heel andere kwaliteiten vertonen. Dat ze hier beginnen met een blanco blad, doet hen veel deugd.” 

Leren van dieren, toepassen bij mensen 

Maar wat het meest deugd doet van al, is de omgeving van de boerderij. “Wat dit zo’n ideale plek maakt? De rust”, zegt Jessica. “En de dieren. Een dier oordeelt niet, maar het is wel een spiegel. Vaak voelen ze aan wanneer het niet oké met je gaat. Wanneer een kind niet wil praten, noch met elkaar, noch met mij, dan zijn de dieren voor hen een veilig iets om toch rust bij te vinden.” 

Naast emotionele rust, barst de boerderij ook van leermomenten. “Ik denk bijvoorbeeld aan één van mijn eerste kinderen hier op time-out. Hij had pittige ADHD en wilde een koe aaien. Maar die kwam natuurlijk fors aangelopen, en de koe liep weg. Pas op het moment dat hij de rust vond in zichzelf, kon hij naar het dier toegaan, aaien en vergezellen in de ligbox. En zo leerde hij dat het bij mensen net hetzelfde is: als je te hevig bent in je eerste stap, schrik je mogelijke vriendjes af.” 

Gelukkig afzwaaien 

Natuurlijk rest nog de vraag hoe Jessica zelf de zorgboerderij combineert met haar leven als boerin. “Ik heb heel veel aan mijn man te danken”, zegt ze. “Hij steunt me volledig in dit project. Als ik minder tijd heb door de drukte op de zorgboerderij, neemt hij wat taken over. Zonder hem zou ik het niet kunnen. Maar gelukkig zijn de kinderen begripvol wanneer ik er soms bij noodgevallen even tussenuit moet. Ook de koeien hebben verzorging nodig, natuurlijk.”